Parket is een houten vloerbedekking die nog steeds populair is als keuze voor een warme, stijlvolle bedekking van vloeren in woonkamers, slaapkamers, overlopen en keukens. Parket is niet één grote plaat hout, maar bestaat altijd uit delen.
Het oude, al lang geleden gelegde parket was na verloop van tijd behoorlijk beschadigd en bij oriëntatie op een nieuw parket kwam de vraag bij mij op: Welke soorten parket zijn er?
Er bestaat massiefparket, lamelparket, strokenparket, visgraatparket, fineerparket en panelenparket. Al deze soorten parket bestaan uit houten (of deels houten) delen met een specifieke dikte en samenstelling, welke op een specifieke manier zijn gelegd.
Het zal je verbazen wat deze verschillende soorten parket inhouden, er zijn namelijk opmerkelijke verschillen tussen de soorten. Ook de technieken en methoden om de houten delen te plaatsen is per soort anders.
Wat alle soorten in overeenkomst hebben is dat de delen geheel of gedeeltelijk bestaan uit hout wat voor toepassing in een vertrek eerst moeten acclimatiseren aan de daar heersende temperatuur en luchtvochtigheid. Dit voorkomt grote bewegingen, in de vorm van uitzetten en krimpen – het zogenaamde ‘werken’ – van het hout op een later moment.
Wat is massiefparket?
Massief parket bestaat uit relatief zware, volledig houten planken met een dikte tussen de 6 en 22 millimeter. De keuze in houtsoorten is relatief beperkt, en eikenhout mag de grootste populariteit genieten (op de foto geheel bovenaan zie je massiefparket van eikenhout in mozaïek).
Doorgaans zijn deze planken bij het plaatsen nog onbewerkt, dat wil zeggen nog niet beschermd middels een lak of olie. Na het leggen, en eventueel schuren, kan dit lakken of oliën alsnog gebeuren.
Wil je zélf parket schuren? Lees dan vooral mijn artikel Zelf Parket Schuren?
Wil je zélf parket lakken of dit laten doen? Check dan mijn artikel Hoe Parket Lakken?
De planken van een massiefparket hebben geen messing-en-schroef systeem (naar het bekende kliksysteem zoals bij laminaat veel voorkomt) maar worden juist direct tegen elkaar aangelegd. Dit werk wordt eigenlijk altijd uitgevoerd door een vakman van een specialistisch bedrijf.
Omdat deze tegen elkaar aangelegde planken bij het betreden hiervan zullen verschuiven worden de planken vaak vastgelijmd op een ondergrond.
Deze ondergrond kan het beste van hout zijn, zo’n houten ondergrond kan namelijk (net zoals het houten parket zelf) lichte bewegingen maken (het eerder genoemde werken) onder invloed van een wisselende temperatuur en luchtvochtigheid.
Naast dat de planken worden vastgelijmd kunnen ze ook worden vastgezet op de ondervloer met kleine spijkers die ‘nagels’ worden genoemd.
Deze nagels, met een geringe diameter, zijn al weinig zichtbaar, en bij blind nagelen zijn de nagelkoppen in zijn geheel niet meer te zien aan de bovenkant van een plank.
Ook voor het nagelen is een geschikte houten ondervloer van belang: zou je bijvoorbeeld werkend hout vastnagelen op beton dan is er geen ruimte voor deze bewegingen en knapt of het hout of het beton (en dat wil je absoluut voorkomen!).
Het voordeel van verlijmen en nagelen van delen massiefparket is dat er weinig onderlinge kiervorming zal optreden, de delen zitten hiervoor simpelweg te vast en dicht op elkaar. De vloer kan hierdoor heel strak, heel naadloos overkomen, maar in zijn geheel nog wel kunnen werken.
Vooral de cv hoog aan in de winter bij een klassiek massiefparket kan leiden tot veel droog hout en dus de nodige werking. In eikenhout kunnen in zo’n geval ook kleine scheurtjes ontstaan.
Een nadeel van overdadig nagelen op een ondervloer is dat bij een verwijdering van het parket (bijvoorbeeld bij een verhuizing of vervanging) veel meer werk verzet zal moeten worden om de delen weer los te krijgen. En sommige vakmannen gaan echt los met de hoeveelheid nagels.
Vroeger werden wel echt dikke (hardhouten) planken tot wel 3 centimeter dik gebruikt om een massiefparket te vervaardigen.
Tegenwoordig gebeurt dit nagenoeg niet meer omdat vloerverwarming niet goed werkt bij dergelijke dikke planken, het milieuonvriendelijk is en omdat dergelijk dik hout sterk werkt en er dus vroeg of laat scheuren in (of tussen) de delen ontstaan.
Wat is lamelparket?
Lamelparket bestaat uit relatief lichte planken die bestaan uit (lagen) multiplex en enkel een toplaag van hout welke tussen de 3 en 5 millimeter dik is. Deze planken - vaak in een keur van uitvoeringen en houtsoorten verkrijgbaar - zijn doorgaans al bewerkt, dus beschermd middels een olie-, wax- of laklaag.
Toch raad ik je aan ook reeds bewerkt lamelparket regelmatig een onderhoudsbeurt te geven met een onderhoudsmiddel. Dergelijke conditioners zijn in veel verschillende varianten verkrijgbaar, vaak afgestemd op een bepaald type hout.
De lamelparket planken zijn doorgaans wél voorzien van een type messing-en-schroef systeem, waardoor het leggen van dit type parket relatief eenvoudig is.
Voor het leggen van een lamelparket is geen specialistisch bedrijf nodig, je zou dit in principe zelf kunnen doen als mooi weekend project (okay, je moet wel een beetje handig zijn: als je een laminaat vloer kan leggen kan je ook een lamelparket leggen).
Omdat de (lagen) multiplex en de toplaag met elkaar zijn verlijmd op een manier waardoor de lijm de werking opvangt (middels elasticiteit) is de werking van lamelparket gering. Het grote voordeel hiervan is dat er minder kans op scheuren, opstulpingen, komvorming en losschieten van dit type parket bestaat.
Ik heb wel eens gezien dat een onbedoeld losgekomen deel lamelparket in zijn verband werd teruggeschopt (met de hak erop en dan duwen). Helaas zal dit deel vroeg of laat weer loskomen en waarschijnlijk zal het aansluitende deel ook gaan opspelen.
Een lamelpakket hoeft vanwege de relatief geringe werking niet perse te worden vastgelijmd en genageld: de delen kunnen los (‘zwevend’) worden gelegd.
Dit losse leggen is bijzonder praktisch als de vloer weer moet worden verwijderd of vervangen, bijvoorbeeld bij een verhuizing.
Ook is zwevend leggen sneller te doen dan verlijmen of nagelen, dit scheelt dus flink in de kosten. Bij nieuwbouw wordt tegenwoordig als parketkeuze bijna altijd voor lamelparket gekozen.
Een ander voordeel van deze geringe werking is dat lamelparket eventueel wél op een betonnen ondervloer kan worden gelijmd (en genageld).
Bij verwerking op een betonnen ondervloer is het wel van belang dat het beton olie- en vetvrij is en ontdaan van aanwezig stof. Let er ook op dat de beton vloer zo egaal mogelijk is, uitstulpingen kunnen worden afgebeiteld met een kleine steenbeitel of er kan een egaliserende ondervloer worden aangebracht.
Werkt een lamelparket in zijn geheel niet? Er zal altijd enige werking blijven bestaan. Deze werking is te minimaliseren door in elk seizoen te zorgen voor ongeveer dezelfde omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid.
Heeft zo’n zwevende vloer nog nadelen? Als er toch werking optreedt zal er meer kans op kiervorming zijn tussen delen dan bij vastgelijmde parketdelen. In het ergste geval zal werking zorgen voor scheuren, die op hun beurt weer gerepareerd kunnen worden met een speciaal vulmiddel.
Vanwege de gelaagde, weinig dichte opbouw van een deel lamelparket kan vloerverwarming relatief eenvoudig worden toegepast. Dit is de reden dat vloerverwarming bijna altijd samen gaat met lamelparket, en niet met bijvoorbeeld massiefparket.
Wat is strokenparket?
Strokenparket duidt op houten parket delen die als stroken, in verschillende afmetingen en diktes, verkrijgbaar zijn. Natuurlijk koop je strokenpakket in één specifieke maat, op die manier bestaat het parket uit gelijke delen.
Als de breedte van een deel groter dan 10 centimeter is wordt een deel een plankdeel in plaats van een strookdeel genoemd. Strokenparket is dus een maataanduiding die kan verwijzen naar een deel massiefparket of een deel lamelparket.
Strokenparket bestaat doorgaans uit smalle, hardhouten plankjes die samen de parketvloer vormen. Vooral in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw was dit een populaire manier om een massiefparket te vormen, meestal in huizen van wat meer welgestelde mensen.
Wat is visgraatparket?
Als je wel eens de graat van een vis hebt gezien weet je direct waar visgraatparket naar verwijst. Visgraatparket duidt op een manier van leggen van parketdelen, een zogenaamd legpatroon, welke qua vorm het meest doet denken aan die van een visgraat.
Concreet houdt dit in dat parketdelen in een pijlvorm worden gelegd. De houten delen, meestal eikenhout, moeten hiervoor altijd rechthoekig en langwerpig zijn.
Visgraatparket is dus een vormaanduiding die kan verwijzen naar delen massief- of lamelparket. Sommige mensen vinden het patroon (zie onderstaande afbeelding) heel mooi, anderen vinden het onooglijk.
Het parket legpatroon dat wordt aangeduid met de term ‘Hongaarse punt’ lijkt veel op het visgraat patroon en wordt soms als variant van visgraatparket gezien. De Hongaarse punt verschilt in die zin dat planken met schuine hoeken worden gebruikt welke bij de aansluiting een rechte lijn vormen (zie onderstaande afbeelding).
Wat is fineerparket?
Fineer, een term veel gebruikt in de meubelmakers wereld, duidt op een laagje hout van gelijke en vaak zeer geringe dikte. Fineerparket bestaat uit relatief lichte planken die bestaan uit (lagen) multiplex of MDF en enkel een dunne toplaag van hout.
Eigenlijk lijkt fineerparket dus veel op lamelparket, alleen de houten toplaag van fineerparket is een stuk dunner (1 millimeter) dan die van lamelparket (3-5 millimeter).
De onderlaag van fineerparket bestaat daarnaast vaak uit MDF (Medium-Density Fiberboard), dit is een kunsthout welke in de meest goedkope variant niet goed tegen vocht kan.
Het voordeel van fineerparket ten opzichte van lamelparket is dat dit type parket goedkoper in aanschaf is.
Het nadeel van fineerparket in vergelijking met lamelparket is dat de houten toplaag vaak zo dun is dat deze snel onherstelbaar beschadigt, bijvoorbeeld bij het schuren van het parket, of als er per ongeluk een kras in ontstaat.
Soms wordt getracht de dunnen houten toplaag te beschermen met vernis. Vernis is eigenlijk een soort lak, en wordt in de volksmond ook wel ‘blanke lak’ genoemd.
Door vernis aan te brengen wordt een glanzende, ondoordringbare laag over het hout aangebracht. Omdat deze beschermlaag op zijn beurt ook weer zeer gering in dikte is blijft fineerparket gevoelig voor beschadigingen die niet meer te repareren zijn.
Bedenk dat het aanbrengen van vernis ook zorgt voor een dermate harde beschermlaag dat het gebruik van parket onderhoudsolie niet meer mogelijk is: bij aanbrengen van de olie op gevernist fineerparket zal deze als een film op het parket blijven liggen.
Een fineerparket schuren is heel lastig omdat al snel door de toplaag heen geschuurd zal worden. De levensduur van fineerparket is door diens hoge kwetsbaarheid gering.
Toch kan ook fineerparket geschuurd worden, dit zal in de praktijk enkel gebeuren om krassen in het parket te herstellen.
Wat is panelenparket?
De term ‘panelen’ verwijst naar vlakke en specifiek houten platen of ‘borden’. Panelenparket is parket van eikenhouten delen met een dikte van 8,5 millimeter.
Panelenparket is dus een soortaanduiding die verwijst naar een specifieke houtsoort (dus eiken) voor massiefparket.
Het kenmerk van eikenhout is dat dit heel sterk hout is, zo werd eikenhout vroeger ook veel gebruikt voor lambrisering bij trappen (link naar door mij geschreven artikel). Met het schaarser worden van geschikte eikenbomen werd de prijs van eikenhout ook steeds hoger.
Je ziet relatief dik panelenparket dus vooral nog bij oudere herenhuizen, maar ook tegenwoordig wordt panelenparket wel geplaatst bij wat duurdere woningen.
Okay, nu weet je welke soorten parket er zijn.
Als je eenmaal parket hebt zal je merken dat er vroeg of laat krassen in ontstaan, vaak gebeurt dit door de meest simpele handelingen zoals een meubelstuk verschuiven. Wil je weten Hoe je krassen uit jouw parket kan krijgen, lees dan mijn artikel Hoe krassen uit Parket krijgen?
