Bij een trap uit de jaren 30 naar de zolderverdieping was ik verwonderd over de gedateerde lambrisering. De houten panelen waren ondanks verschillende lichte krassen en deuken nog in prima staat.
Oorspronkelijk diende houten lambrisering om stenen vertrekken te isoleren. In de zeventiende eeuw werd lambrisering zelfs gebruikt om complete vertrekken te bedekken, vaak met manshoge panelen. In de huidige tijd roept trap lambrisering vooral een associatie met ouderwetse huizen op.
Wat zijn redenen om tegenwoordig toch lambrisering bij een trap aan te brengen?
Lambrisering bij een trap maakt een blikvanger van het gehele trappenhuis en is tegenwoordig snel aan te brengen. Daarnaast zorgt lambrisering voor het beschermen van wanden. Vuil is bovendien makkelijker te verwijderen van lambrisering dan van muren. Ook isoleert houten lambrisering vele malen beter dan een stenen of betonnen wand.
Wat is lambrisering bij een trap
Lambrisering was oorspronkelijk houten paneelwerk op een binnenmuur. Het hout was afkomstig van een speciaal type langzaam groeiende eikenboom. In Nederland werd ook wel gesproken over ‘wageschot’ ofwel ‘eikenhouten planken’. Kenmerk van deze planken was dat deze sterk en licht in gewicht waren.
Later werd dit eikenhout veelal vervangen door grenenhout afkomstig van de Grove den. Ook vurenhout van de Fijnspar werd gebruikt ter vervanging van het steeds schaarser wordende speciale eikenhout.
In de zeventiende eeuw werd lambrisering soms toegepast om een wand compleet te bekleden. Hierna werd lambrisering vooral een gedeeltelijke bedekking.
Vaak werd maximaal een derde van de hoogte van een wand gelambriseerd. Lambrisering gebeurde van onder af: boven de plint die direct op de (trap)vloer stond werden de panelen geplaatst. Helemaal bovenaan kwam in veel gevallen als afwerking een toplijst.
De functie van lambrisering is in de loop der tijd verandert van praktisch isoleren naar een gecombineerde functie van isoleren en verfraaien. In de moderne tijd is het doel van lambrisering vooral decoratie.
Lambrisering bij een trap betekent dat paneelwerk langs een trap wordt aangebracht. Lambrisering verander niet zozeer de trap maar de wand langs de trap, en daarmee het gehele trappenhuis.
Voordelen
Lambrisering maakt indruk
Zorgvuldig gekozen lambrisering bij een trap heeft een decoratief effect, met de panelen en hun kleur kan een stijlvol effect worden gecreëerd. Vooral de greywash / -weathered lambrisering (link naar bol.com) is populair. Een trappenhuis wordt hiermee een ware blikvanger en een woonelement welke indruk maakt.
Lambrisering beschermt wanden
Een voordeel dat naar voren kwam bij de genoemde jaren 30 trap was dat hoewel de hogere binnenwand op verschillende plaatsen ernstig beschadigd was door stoten, het lagere gedeelte van de wand nog intact was.
De lambrisering bij de jaren 30 trap had de meeste stoten op het lagere gedeelte opgevangen – in plaats van gaten in de wand zaten er slechts krassen en lichte deuken op de panelen en toplijst. Deze krassen en deuken waren met verf bijna volledig weg te werken.
Vlekken zijn makkelijk te verwijderen van lambrisering
Een ander voordeel dat bij de jaren 30 trap naar voren kwam was dat vlekken op lambrisering veel gemakkelijker te verwijderen zijn dan vlekken op een gestucte wand. Bij het schrobben met warm water en zeep leken sommige vlekken op de muur wel groter te worden terwijl vuil op de lambrisering met gemak te verwijderen was.
Lambrisering is vlot aan te brengen
Een voordeel van lambrisering is dat deze tegenwoordig makkelijk en snel aan te brengen is als gebruik wordt gemaakt van losse delen die in elkaar te schuiven zijn (op een zelfde manier als bij het leggen van een laminaatvloer). Hierbij moet wel minimaal de onderkant van een los deel in een juiste hoek worden gezaagd. Resultaat is een snel gerealiseerde unieke wandbedekking.
Lambrisering is ideaal om bestaande beschadigingen weg te werken
Een trappenhuis met wanden die beschadigd zijn aan de onderkant, bijvoorbeeld door het verhuizen van meubels naar een andere verdieping, is op populaire wijze te renoveren door de beschadigingen te vullen, te gronden en opnieuw te verven. Doorgaans moet hierbij een hele wand opnieuw worden geverfd om geen kleurverschillen op te laten treden.
Als alternatief kunnen beschadigde wanden simpelweg worden bedekt met lambrisering. Hierdoor hoeft een wand niet in zijn geheel te worden geverfd in een tijdsduur die tegenwoordig steeds dichter komt bij de tijdsduur voor het aanbrengen van lambrisering welke in elkaar geschoven wordt.
Lambrisering isoleert
In traphuizen kan houten lambrisering eveneens bijdragen aan een isolerend effect. Steen of beton neemt warmte namelijk makkelijker op dan hout en laat hiermee minder warmte over om ook binnenlucht te verwarmen.
Deze voordelen maken dat ook tegenwoordig weer voor lambrisering wordt gekozen bij een trap. Misschien dat met toenemend gebruik het oubollige image van lambrisering op den duur weer gaat verdwijnen.
Aandachtspunten
Donker gekleurde lambrisering doet klein lijken
Donkere wanden doen een ruimte kleiner lijken dan deze in werkelijkheid is. Dit geldt ook voor donker gekleurde lambrisering bij een trap. Het beste is om voor een lichte kleur van de panelen te kiezen. Heb je echter een ruim trappenhuis dan maakt een donkere kleur lambrisering niet veel uit. In tegendeel, in een groot trappenhuis kan een donkere kleur dan juist statig overkomen.
Te hoge lambrisering doet klein lijken
Lambrisering bij een trap die hoger dan een derde van een wand reikt maakt het trappenhuis er kleiner uitzien. Dit komt omdat het lijkt dat de wand zo hoog is als de lambrisering reikt. Zorg bij het kiezen van panelen dat deze niet te hoog reiken, eventueel kan een plint of toplijst worden weggelaten.
Brede lambrisering maakt daadwerkelijk kleiner
Wandbetimmering heeft altijd een bepaalde breedte (het gedeelte dat parallel langs de muur uitsteekt). Deze breedte draagt daadwerkelijk bij aan een kleiner oppervlak van het trappenhuis. Bij het kiezen van lambrisering is het daarom verstandig rekening te houden met de breedte van de panelen – hierbij geldt ‘hoe kleiner, hoe beter’.
Zelf aanbrengen kost altijd tijd
Ondanks dat in elkaar schuivende panelen tijd besparen zal het altijd nog een klus zijn de lambrisering aan te brengen. Zeker als er geen ervaring bestaat met deze werkzaamheden. Als je lambrisering wil aanbrengen die een trap in een meelopende lijn volgt zal je zowel de onder- als bovenkant van een paneel in een juiste hoek moeten afzagen. Dit vraagt veel zaagwerk en is een omvangrijk weekend project.
Houdt bij het zelf aanbrengen van lambrisering ook rekening met de afwerking en het vastzetten van eventuele plinten en toplijsten. Voor het vastzetten kan net als bij de panelen montagelijm worden gebruikt maar als extra stevigheid is gewenst zal je ook schroeven (met pluggen) moeten gebruiken.
Ook het afwerken van de lambrisering kost tijd. Eventuele schroefgaten moeten worden gedicht en kieren worden opgevuld met kit. Veel lambrisering kan reeds met een opgebrachte grondverf of verf worden gekocht. Is dit niet het geval dan zal je zelf grondverf moeten aanbrengen. Daarna kan de lambrisering worden geverfd.
Wat betreft kosten kan bij zelf aanbrengen van lambrisering worden gerekend op minimaal 50 euro per meter indien voor de goedkoopste variant MDF panelen wordt gekozen. Wil je gebruik maken van een specifieke maat en soort hardhouten panelen dan is 250 euro per meter geen uitzondering. Denk ook aan de kosten voor plinten, toplijsten en montagelijm.
Prof huren is kostbaar
Een professional (doorgaans een stucadoor die ook kan lambriseren) inhuren om lambrisering aan te brengen is weliswaar niet goedkoop (denk aan uurtarieven tussen de 20 en 50 euro), maar wel de beste manier om er zeker van te zijn dat het eindresultaat er goed uitziet.
Een professioneel bedrijf of persoon heeft waarschijnlijk ervaring met de werkzaamheden en zal deze daarom relatief snel kunnen uitvoeren. Daarnaast is er garantie op het werk, mocht de lambrisering niet naar wens zijn dan kan hierop aanspraak worden gemaakt. Een ander voordeel van het inhuren van een professional is dat het jou tijd scheelt.
Soms vallen de kosten voor het laten aanbrengen van lambrisering mee. Mocht je met het idee spelen lambrisering aan te brengen, oriënteer je dan eens vrijblijvend op de kosten via slimster.nl.
Via slimster ontvang je offertes van verschillende bedrijven en het is goed mogelijk dat er behoorlijke prijsverschillen tussen de aanbieders bestaan. Via deze link vink je bij 'Gewenste soort stucwerk' de optie 'Anders / graag advies' aan. Geef vervolgens bij de omschrijving aan dat het gaat om lambriseren. Je ontvangt dan vanzelf de offertes (geheel kostenloos en vrijblijvend).
Materialen
MDF
Het materiaal dat het meeste wordt gebruik voor lambrisering is vochtbestendig MDF. MDF (Medium-Density Fiberboard) bestaat uit samengeperste klein gemalen houtvezels vermengt met lijm. MDF is in vergelijking met hout duurzamer, makkelijker te bewerken en ‘werkt’ niet. Let bij het zelf zagen van MDF op dat een mondkapje wordt gedragen.
Hout
Hout, en dan in het bijzonder grenen- en vurenhout, wordt eveneens gebruikt voor lambrisering. Steigerhout, als vorm van vurenhout, kan ook mooi lijken. Een voorbeeld is de steigerhouten lambrisering beschikbaar bij bol.com. Grenen- en vurenhout is als zachthout niet zo duurzaam als het minder vaak gebruikte hardhout eiken- of beukenhout. Het voordeel van zachthout is dat deze houtsoort goedkoper is dan hardhout.
Kunststof
Lambrisering kan ook uit kunststof bestaan. Meestal wordt dan de High Density (HD) variant van Polystyreen (PS, een geperste vochtbestendige kunststof) gebruikt. Ook lambrisering van polyurethaan is populair.
HDPS is een harde gladde kunststof die goed tegen vocht kan. Mocht je HDPS willen verven let dan vooraf op of dit kan. Een nadeel van HDPS is dat harde stoten kunnen zorgen voor beschadigingen die niet kunnen worden gerepareerd, in dat geval zal een nieuw HDPS paneel moeten worden geplaatst.
Tegels
Hoewel tegels vooral in badkamers worden gebruikt kunnen deze ook worden gebruikt als lambrisering. Kies bij voorkeur geen witte tegels om een ‘badkamer effect’ te voorkomen. Licht gekleurde en glanzende tegels geven lambrisering bij een trap een heel chique karakter. Een groot voordeel van tegels is dat deze erg stootvast zijn en bijzonder gemakkelijk te reinigen.
Stijlen
Rechte lijn
Lambrisering bij een trap in een rechte lijn zorgt ervoor dat de panelen aan het begin hoger zijn dan deze aan het uiteinde. Groot voordeel van deze stijl is dat enkel de onderkant van een paneel in een juiste hoek moet worden gezaagd. Nadeel is dat de hoge lambrisering aan het begin een trappenhuis en aansluitende ruimte kleiner kan doen lijken (vooral als het plafond ook dicht bij de bovenkant van de panelen begint).
Meelopende lijn
Lambrisering bij een trap in een meelopende lijn zorgt voor een minder hoekig effect. De meelopende lijn is meer vloeiend te noemen en geeft een speelser karakter. Voordeel van deze stijl is dat lambrisering maximaal een derde van de wand bedekt en het trappenhuis niet kleiner doet lijken. Nadeel is dat van de panelen zowel de onder- als bovenkant in een juiste hoek moet worden gezaagd.
Zelfde kleur
Lambrisering met ongeveer de zelfde kleur als de wand voorziet vooral in een beschermende functie. Bij de genoemde jaren 30 trap is de lambrisering van een zelfde kleur als het trappenhuis, de functie van deze lambrisering is tot op heden enkel beschermend.
Contrast
Wil je met lambrisering vooral een visuele indruk maken? Kies dan voor een kleur wand en paneelwerk welke elkaar contrasteren. Hierdoor worden kleuren versterkt (of juist verzwakt) en komen hierdoor beter tot hun recht. Dit verschijnsel heet kleurcontrast (link naar Wikipedia).
Het meest populaire contrast tussen wand en lambrisering is het licht-donkercontrast. Dit contrast ontstaat door nuances van een kleur (of juist geheel andere kleuren) naast elkaar te gebruiken: een wand is bijvoorbeeld lichtgrijs en de lambrisering wit. Dit type contrast komt ook terug in verschillende afbeeldingen bij dit artikel.
Besluit
Lambrisering bij een trap mag tegenwoordig weer meer in de belangstelling staan. De onconventionele manier waarmee een visuele indruk kan worden gemaakt spreekt velen tot de verbeelding. Dat er ook verschillende praktische voordelen aan lambrisering zitten maakt een keuze voor paneelwerk langs een trap steeds logischer.
Wil je wel de voordelen van een visueel spectaculair trappenhuis maar niet daadwerkelijke lambrisering? Overweeg dan de wand langs je trap voor een derde van onderaf te verven in een kleur die dicht bij de kleur van de wand ligt. Met deze meelopende lijn creëer je een levendig effect in je trappenhuis zonder de kosten van echt paneelwerk.
Aanvullende vragen
Kan laminaat als lambrisering worden gebruikt? Ja, laminaat opgesteld in verticale positie (de planken lopen verticaal) kan worden gebruikt als lambrisering. De verticale positie is de meest stevige positie. Laminaat is als composiet materiaal te verkrijgen in verschillende gradaties duurzaamheid, heeft een mooi houtpatroon en kan eenvoudig in elkaar geklikt worden. De lengte en hoek van laminaat kan met een goede (decoupeer)zaag makkelijk worden aangepast.
