Zelf een overkapping aan huis maken is makkelijker dan je denkt. Als je kan boren en zagen kan je een overkapping bouwen. Laten we beginnen!
Een overkapping maak je om droog buiten te kunnen zitten. En dat het liefst het hele jaar door. Ook kan een overkapping zorgen voor de nodige schaduw op zonnige zomerdagen.
Nu kan je natuurlijk een kant-en-klare overkapping als bouwpakket kopen (link naar bol.com), alleen de prijs zit al snel op minimaal 1500 euro. Als je zelf een overkapping maakt kom je voor onder de 350 euro al een heel eind. En wees gerust: je overkapping zal er prima uitzien.
Overkapping aan huis of losstaande overkapping?
Ik raad je aan een overkapping aan huis te maken om deze redenen:
- Een overkapping aan huis scheelt veel werk ten opzichte van een losstaande overkapping. Bij een overkapping aan huis hoef je immers maar 2 palen, in plaats van 4, neer te zetten.
- Omdat minder materialen hoeven te worden gebruikt is een overkapping aan huis goedkoper dan een losstaande overkapping.
- Een overkapping is ruim 2 meter hoog en zal daarom veel schaduw geven. Om ervoor te zorgen dat zonlicht je tuin kan blijven bereiken kan een overkapping het beste tegen het huis worden gezet.
- Een overkapping aan huis vangt veel minder wind dan een losstaande overkapping en zal daarom relatief warmer zijn in het voor- en najaar. Ook in die jaargetijden is het dus prima buiten vertoeven in een overkapping aan huis.
- De steeds populairdere terrasverwarmer werkt veel beter in een overkapping aan huis dan in een losstaande overkapping.
De overkapping aan huis die hier wordt besproken (zie de afbeelding geheel bovenaan) kan je helemaal alleen maken: hulp is dus niet noodzakelijk. Daarnaast heb ik geprobeerd de constructie zo simpel, maar toch zo efficiënt en esthetisch mogelijk te houden.
Vanzelfsprekend is de gebouwde overkapping in dit artikel maar een voorbeeld, in dit grote pakket bouwtekeningen zitten ook kwalitatief goede bouwtekeningen van andere overkappingen.
Voorbereiding overkapping aan huis maken
De voorbereiding bestaat uit bedenken voor hoeveel personen de overkapping ruimte moet bieden.
Ik raad je aan om gewoon stoelen, banken en/of tafels neer te zetten voor de hoeveelheid personen die jij in gedachten hebt om te ‘overkappen’. De overkapping op de afbeelding geheel bovenaan biedt bijvoorbeeld ruimte aan 8 personen.
Zo’n hele pragmatische aanpak van meubilair positioneren voorkomt dat een gok moet worden genomen over hoe lang en breed de overkapping moet worden.
Zodra je weet wat de afmetingen van de overkapping moeten worden zet je deze ruimte uit met bijvoorbeeld paaltjes met daartussen een draad gespannen. Komt de overkapping over (tuin)tegels? Teken de afmetingen dan af met een stuk krijt. Kijk vervolgens goed of andere tuinelementen niet in het gedrang komen.
In veel advertenties voor overkappingen wordt gesproken over het leggen van een (houten) vloer. In mijn ervaring is een vloer van tuin- of terrastegels ook helemaal prima zolang deze egaal is.
Een overkapping moet op het laagste punt minimaal 220 centimeter hoog zijn om te voorkomen dat mensen hun hoofd stoten tegen de overkapping, of beter, het gevoel hebben dat ze hun hoofd kunnen stoten.
Let op! Hoewel voor de overkapping die in dit artikel wordt besproken géén schoren (zie afbeelding hieronder) worden gebruikt, vanwege de inzet van betonnen ondersteuners (poeren), kunnen deze optioneel geplaatst worden. Schoren voorzien in een extra stevige constructie van de overkapping maar verlagen het laagste punt van de overkapping.
Daarnaast moet een overkapping schuin aflopen (de hoek moet minimaal 7 graden zijn voor de in dit voorbeeld gebruikte dakplaten) om ervoor te zorgen dat regenwater goed wegloopt naar het laagste punt. Ik vond het handig om met krijt hoogtemarkeringen op de muur aan te brengen: zo kan de beoogde overkapping goed gevisualiseerd worden.
Het is handig een tekening van de gewenste overkapping te maken. Maak deze tekening het liefst op schaal en geef de afmetingen duidelijk weer.
Let op dat de overkapping in dit voorbeeld maximaal 4 meter lang kan worden, dit in verband met de afmetingen van de horizontale balken in combinatie met de gebruikte dakplaten. Wil je een langere overkapping dan 4 meter? Plaats dan meer verticale palen waarop het dak komt te rusten.
Benodigdheden overkapping aan huis maken
Om een overkapping aan huis te maken heb je algemeen klusgereedschap nodig. Hiermee bedoel ik een handzaag, goede boormachine met schroefbit, waterpas en schop. Voor het aandraaien van enkele houtdraadbouten met een zeskantige kop heb je een steeksleutel (link naar bol.com) nodig (of een doppenset, of een dopsleutel voor gebruik op een boormachine). Zowieso zijn dit allemaal relatief goedkope gereedschappen die voor veel verschillende soorten klussen te gebruiken zijn.
De benodigde materialen voor het bouwen van een overkapping aan huis (plus de aanschafprijzen) staan onder het kopje ‘Kosten overkapping aan huis maken’. Houten balken kan je het beste lokaal aanschaffen en desnoods op maat laten zagen, maar sommige kleinere benodigdheden zijn beter online aan te schaffen vanwege de prijs of kwaliteit.
Een optionele, maar sterk aanbevolen benodigdheid is beits (link naar bol.com).
Beits wordt gebruikt om de houtsoort die bij dit klusproject wordt gebruikt, namelijk Douglas hout, te behandelen. Douglas hout (soms Lariks Douglas genoemd omdat beide houtsoorten veel op elkaar lijken) is populair bij buitenwerken omdat het hout harder en duurzamer is dan het bekende vuren en grenen hout.
De levensduur van Douglas hout wordt verlengd door dit hout te beitsen met (speciale Douglas) beits. Handig om deze beits dus in huis te hebben. Mocht je niet gaan beitsen houd dan rekening met een gemiddelde levensduur van 15 jaar voor standaard, onbehandeld Douglas hout.
Ook kan Douglas hout niet zomaar in de grond worden gezet, het hout kan beter op een betonnen onderzetter (betonpoer) worden gezet. Dit kan door een stelplaat op de paal van Douglas hout te monteren en dit geheel vervolgens in de schroefhuls van de poer te draaien (zie afbeelding hieronder). Dit klinkt nu misschien ingewikkeld maar dit valt reuze mee (hierover later meer).
Waarom worden poeren gebruikt? Poeren worden gebruikt om palen stevig te verankeren en de constructie dus flink stevig te maken. Daarnaast zorgen de bijbehorende stelplaatjes met draadeinden ervoor dat de palen ‘zweven’: hierdoor wordt direct contact tussen de paal en een eventuele vochtige ondergrond voorkomen én kan een vochtige onderzijde van een paal makkelijker drogen. De kans op houtrot wordt hierdoor aanzienlijk kleiner.
Betonpoer, teer of coating voor een paal in de grond? In mijn ervaring is er, op de lange termijn, het minste kans op houtrot aan een paal indien deze op een betonpoer wordt gezet.
Een optionele benodigdheid is een potje vet (vaseline). De schroeven die worden gebruikt om de houten delen te verbinden kunnen hier mee worden ingesmeerd (doop de punt van de schroef in het vet). Ingesmeerde schroeven zijn namelijk een stuk makkelijker los- en vast te draaien en zijn bovendien minder vatbaar voor roest.
Hoewel de houten delen worden verbonden door middel van schroeven kan eerst houtlijm tussen de delen worden aangebracht.
De aangebrachte houtlijm voorkomt dat vocht zich tussen de delen kan nestelen, en kan er daarmee voor zorgen dat minder kans op houtrot ontstaat. Het nadeel van de toepassing van houtlijm is dat de delen op elkaar moeten worden gedrukt met bijvoorbeeld lijmklemmen terwijl de lijm droogt. Ik heb geen houtlijm gebruikt, maar misschien wil jij dat wel.
Vergunning voor overkapping aan huis?
Meestal is geen vergunning nodig om een overkapping aan huis te maken. Echter dit verschilt per gemeente.
In het algemeen kan gesteld worden dat een vergunning wél nodig kan zijn als:
- De overkapping hoger dan 3 meter wordt of duidelijk zichtbaar is vanaf de openbare weg
- Er een doorgang vanuit huis naar de overkapping komt
- De overkapping een woonfunctie verkrijgt
- De overkapping meer dan de helft van de tuin inneemt of meer dan 30 vierkante meter beslaat
Ga dus altijd na wat de regels zijn in jouw gemeente. Moet je wel een vergunning aanvragen dan zullen er waarschijnlijk legekosten moeten worden betaald en zal er bovendien een bouwtekening moeten worden ingediend. Een vergunning toegekend krijgen kan overigens ook de nodige tijd in beslag nemen.
Wat is een geschikte ondergrond voor een overkapping aan huis?
Een geschikte ondergrond voor een overkapping aan huis is bij voorkeur een droge, niet-zachte ondergrond. Dergelijke ondergronden zijn vooral in het Oosten van Nederland te vinden. Daar komen namelijk vooral de relatief droge zandgronden voor.
Woon je niet in het Oosten van Nederland dan heb je waarschijnlijk te maken met klei- of veengrond.
Van kleigrond is sprake als je een gat graaft in je tuin (buiten de zomerperiode) en daar water in komt staan (of blijft staan). Kleigrond houdt namelijk water vast.
Ook veengrond is niet ideaal om zomaar als ondergrond voor een overkapping aan huis te gebruiken, of om dus zomaar een poer in te plaatsen. Veengrond is namelijk relatief zacht en kan dus inzakken.
Woon je op klei- of veengrond, of wil je sowieso op safe spelen, zet de betonpoer dan altijd in een uitgegraven gat waarin, op de aangestampte bodem, een waterpas gezette (stoep)tegel ligt. Woon je op klei- of veengrond dan is het nog beter eerst een decimeter goedkoop ophoogzand in het gat te deponeren voordat je de tegel plaatst.
Vul het gat vervolgens, nadat de poer is geplaatst, met snelbetonmortel. Gebruik minimaal 2 zakken van 25 kg van dit snelbeton per gat (en dus per paal). Nadat het beton is uitgehard kan de rest van het gat worden opgevuld met een gedeelte van de eerder weggegraven grond. Op deze manier wordt een geschikte ondergrond en fundering voor de overkapping gerealiseerd.
Kosten overkapping aan huis maken
Uiteraard hangen de kosten voor het maken van een overkapping aan huis af van de grootte van de overkapping. De kosten voor een overkapping aan huis voor circa 8 personen staan hieronder (exclusief kosten voor beits).
| Aantal | Materiaal | Prijs per stuk (euro) | Totaal (euro) |
|---|---|---|---|
| 1 | Balk Douglas 2500 x 150 x 50 mm (voor aan muur) | 8 | 8 |
| 5 | Houtdraadbouten (110 mm) voor vastzetten balk aan muur | 0,60 | 3 |
| 5 | Kwaliteitspluggen voor de houtdraadbouten (maat 12) | 0,25 | 1,25 |
| 1 | Paal Douglas 5000 x 120 x 120 mm, hieruit de twee staanders gezaagd | 33 | 33 |
| 2 | Betonpoer (inclusief stelplaatje & draadeind 100 x 100 mm) | 25 | 50 |
| 8 | Houtdraadbouten (ca 5 cm) voor de 2 stelplaatjes (elk 4 gaten) | 0,30 | 2,40 |
| 4 | Snelbetonmortel 25 kg | 8 | 32 |
| 1 | Hoekwaterpas | 11 | 11 |
| 2 | Balk Douglas als ligger 5000 x 150 x 50 mm (afzagen naar gewenste lengte: houd max. 4 meter aan bij een 150 x 50 mm balk indien lichte dakbedekking, zoals dakplaten, worden gebruikt) | 16 | 32 |
| 1 | Balk Douglas als dwarsligger 2500 x 150 x 50 mm | 8 | 8 |
| 20 | Verzinkte Torx flenskopschroeven (80 mm), voor vastschroeven liggers en dwarsligger op staanders | 0,50 | 10 |
| 2 | Balkdragers 150x50 | 3,50 | 7 |
| 20 | Houtschroeven Torx aandrijving 40 mm | 0,20 | 4 |
| 6 | Dakplaten (2000 x 910 x 4 mm), 6 of 4 stuks | 15 | 90 |
| 1 | Dakschroeven 35 mm, verzinkt, per 50 stuks | 5 | 5 |
| 4 | Dwarsbalken voor op liggers voor vastschroeven dakplaten | 3 | 12 |
| 1 | Optioneel een gootje (kunststof) en regenpijpje | 30 | 30 |
| 1 | Douglas plank 2500 x 150 x 20 mm (voor over einde dakplaten) | 6 | 6 |
| Totaal | 335,65 |
Okay, het is tijd de overkapping aan huis te gaan maken in 4 simpele stappen!
Stap 1 - Maak een balk aan de muur
Bevestig een balk van Douglas hout waterpas aan de muur. Deze balk kan minimaal 50 mm dik zijn en 150 mm breed. De lengte van de balk bepaald de diepte van de overkapping. De lengte van de balk was bij mij 2500 mm (2,5 meter), de diepte van mijn overkapping dus ook.
Lengte, breedte, dikte?
Zet deze balk vast met houtdraadbouten in voorgeboorde gaten (met een onderlinge afstand van circa 50 cm) waarin reeds pluggen zijn geplaatst. Aan deze balk worden later de twee liggers (lange dwarsbalken) bevestigd.
Mocht je gaan beitsen: ik raad je aan vooral deze balk een behandeling te geven omdat deze mogelijk het meeste vocht te verduren krijgt door toestroom via de muur. Je kan deze balk eventueel ook coaten met een rubberen laag (maar ga niet beitsen én coaten).
Stap 2 - Zet de palen neer
De twee verticale palen waarop de liggers uitkomen worden ook wel staanders genoemd. Begin met het maken van inkepingen in deze staanders. In zo’n inkeping worden later de ligger en dwarsligger geplaatst (zie afbeelding hieronder).
Een dergelijke inkeping zaag je uit, bijvoorbeeld met een handzaag (Wil je weten hoe je het beste een dikke balk kan zagen? Lees dan mijn artikel Dikke Balken Zagen: de Beste Manier).
De inkeping wordt zo diep als de dwarsligger dik is. De inkeping wordt zo hoog als de dwarsligger breed is plus ongeveer een derde van de breedte van de ligger.
Na het uitzagen van de inkepingen worden aan de onderzijden van de staanders de stelplaatjes vastgezet met de houtdraadbouten (boor gaten voor).
Vervolgens worden deze geprepareerde staanders op de poeren gedraaid.
De poeren worden daartoe eerst ingegraven (en bij voorkeur op een waterpas gelegde stoeptegel gezet) op een juist afgemeten positie (afhankelijk van de afmetingen van de liggers en de dwarsligger) waarbij circa 10 centimeter van de poer nog boven de grond uitsteekt. Het omliggende graafgat wordt gevuld met snelbetonmortel en, wanneer dit droog is, met een gedeelte van de eerder weggegraven grond.
Zorg ervoor dat een staander recht staat met behulp van een hoekwaterpas. Houd de palen na het plaatsen op de poeren in positie met tijdelijk vastgeschroefde latten.
Stap 3 - Plaats balken op de neergezette palen
Begin met de liggers plat op de grond te leggen in dezelfde hoek als het afschot van het dak (hoek moet groter zijn dan 6 graden). Zet de dwarsligger er recht op en teken het raakvlak af. Zaag dit afgetekende raakvlak (in de afbeelding hieronder in het rood aangegeven) per ligger af.
Leg nu de dwarsligger op de staanders en schroef deze vast met flenskopschroeven.
Schroef daarna twee balkendragers op de balk aan de muur met houtschroeven.
Zaag vervolgens uit de kanten van de liggers die in balkendragers komen een klein hoekje (zie afbeelding hieronder).
Plaats de geprepareerde liggers vervolgens in de balkendragers en op de staanders. Schroef de liggers vast met flenskopschroeven (aan de staander en dwarsligger) en houtschroeven (aan de balkendrager). Het skelet van de overkapping staat nu.
Om de constructie nog steviger te maken kunnen eventueel ook schoren worden geplaats in de hoeken. Deze schoren kunnen geplaatst worden tussen staander en dwarsligger en tussen staander en ligger. Ik heb geen schoren geplaatst omdat de constructie al sterk genoeg was.
Stap 4 - Plaats het dak
Tegenwoordig zijn kant-en-klare lichtgewicht dakplaten verkrijgbaar met een afmeting van circa 2 bij 1 meter.
Deze dakplaten kunnen zowel in de breedte als in de lengte over elkaar worden gelegd zodat zagen overbodig is. Dit ‘stapelen’ kan je vergelijken met vellen A4 papier op elkaar leggen: de uiteindelijke gewenste afmeting is door het verschuiven van de vellen relatief eenvoudig te bereiken.
Begin met het vastschroeven van een aantal dwarsbalken op de liggers (ik heb er vier gebruikt). Leg de dakplaten hier vervolgens op en schroef ze vast met de speciale dakschroeven. Helemaal aan het eind, dus tegen het huis aan, kan nog een plank over de dakplaten worden gemonteerd.
Let op! Liggers met een breedte van 150 mm en dikte van 50 mm kunnen maximaal 4 meter overspannen indien lichte dakbedekking, zoals de hier gebruikte dakplaten (waarop misschien nog een keer sneeuw komt te liggen), worden gebruikt. Plaats hierop bijvoorbeeld dus geen zware dakpannen.
Top, een mooie overkapping aan huis is nu gereed voor gebruik!
Opties overkapping aan huis
Natuurlijk kan je de overkapping nog uitbreiden met verschillende opties.
Zo heb ik een goot en regenpijp gemonteerd aan de staanders zodat regenwater niet simpelweg van de dakplaten afdrupt maar netjes wordt opgevangen in een goot en aan een zijkant wordt afgevoerd. Deze hemelwater afvoer op één plek is bijvoorbeeld ook handig als je nog een regenton wil plaatsen.
Op de uiterste bovenste zijden van de dakplaten heb ik nog twee lange planken geschroefd voor een nette afwerking. Ook heb ik één boeideel lang de voorste ligger gemonteerd. Zo werden de zijkanten van de dakplaten aan het zicht onttrokken en werd voorzien in een zekere zijwaartse afsluiting voor regen.
Als je ook in het voor- en najaar, en zelfs in de winter, onder de overkapping wil zitten zonder last te hebben van koude kan ik je aanraden een terrasverwarmer te plaatsen.
Zo’n verwarmer zorgt niet alleen voor warmte maar ook voor een gezellige sfeer. Om uit het overweldigende aanbod van terrasverwarmers wijs te worden kan je mijn artikel Terrasverwarming: een Complete Gids met Handig Stappenplan lezen.
Nu we het hebben over een gezellige sfeer: vergeet vooral geen leuke en functionele verlichting in de overkapping aan te brengen. Het makkelijkst is dit te doen met LED verlichting.
LED verlichting mag dan wel duurder in aanschaf zijn dan andere soorten verlichting, maar door het lage energieverbruik, in combinatie met een lange levensduur, is dit uiteindelijk toch één van de goedkoopste soorten verlichting. Bovendien wordt LED verlichting niet heet zodat er geen gevaar bestaat voor brandwonden bij eventueel contact met de lampen.
Onderhoud overkapping aan huis
Het houtwerk van de overkapping kan onderhouden worden door eventueel aangekoekt vuil en groene aanslag te verwijderen met water, een lichte (niet-agressieve) zeep en een doek. Eventueel kan een speciaal middel om groene aanslag te verwijderen worden ingezet.
Mocht je het hout hebben gebeitst ga het dan niet daarna verven. Beits voorziet namelijk in een vochtregulerende bescherming en door gebeitst hout te verven kan vocht juist worden opgesloten in het hout. Wil je meer weten over verven, beitsen en lakken? Check dan mijn artikel Schutting Verven, Beitsen of Lakken?
Het dak kan onderhouden worden door grof materiaal, zoals takken en bladeren, hier periodiek van te verwijderen met een bezem. Ook rustig wegspuiten met behulp van een tuinslang kan. Voor de eventuele goot geldt hetzelfde: regelmatig blad en ander groot materiaal verwijderen met de hand of een handig gootschepje.
Goed, ik hoop dat je wat aan deze informatie hebt en een geweldige overkapping weet neer te zetten!