Tuintegels Leggen: Wel of Niet Zelf Doen?

Ik heb een aantal keren voor de keuze gestaan: tuintegels zelf leggen of laten leggen door een stratenmaker. Een paar keer heb ik het zelf gedaan en één keer heb ik het laten doen.

Het resultaat was in alle gevallen naar tevredenheid. De opgedane ervaringen met zelf doen en laten doen hebben me veel geleerd - als in de toekomst weer een keuze tussen deze twee opties moet worden gemaakt zal ik deze met vertrouwen maken.

Als jij ook een terras of pad door je tuin wil aanleggen, welke in het zicht ligt en er dus goed moet uitzien, vraag jij je ongetwijfeld af: zal ik zelf tuintegels leggen of toch maar niet?

Als je weinig tijd beschikbaar hebt, een gegarandeerde kwaliteit wil, grote of dure tegels wil gebruiken: laat tuintegels leggen. Met grote tegels bedoel ik tegels met een lengte en breedte van minimaal 50 cm.
Heb je veel tijd beschikbaar (ook later, als je tegels eventueel moet herleggen) en gaat het om kleine of goedkope tegels: leg tuintegels zelf. Met goedkope tegels bedoel ik tegels die per m2 minder kosten dan 35 euro. Kleine tegels zijn in dit geval tegels met een lengte en breedte onder de 50 cm.

De grootste uitdaging bij tuintegels leggen is niet zozeer de tegels zélf leggen op een vlakke ondergrond van zand, maar de noodzakelijke lichte afloop van deze ondergrond (in jargon wordt dit het ‘afschot’ genoemd).

Deze licht helling is belangrijk en zal in de toekomst – met mogelijk grotere gevolgen van klimaatverandering – nog belangrijker worden om regenwater beheersbaar te laten afvloeien naar put of groenstrook.

Bij de keuze tussen ‘zelf doen of uitbesteden’ spelen veel factoren een rol. Deze factoren heb ik op een rijtje gezet en per factor aangegeven of deze bepalend is voor de keuze. Hieronder komen deze factoren aan bod.

Legpatroon

Legpatronen geven sier aan bestrating en juist omdat tuintegels zichtbaar zijn kan er een mooi patroon worden gekozen. Anderzijds, zou de bestrating onder een blokhut, schuur of oprit komen, dan moet juist voor het meest sterke legpatroon worden gekozen.

In principe kunnen alle legpatronen zelf worden gelegd. Voorwaarde is dat tijd en een doorslijper of stenenknipper voor handen is.

Wat is een doorslijper of stenenknipper? Dit zijn apparaten waarmee een tegel op maat kan worden gezaagd of geknipt. Een doorslijper (zie afbeelding hierboven) doet dit mechanisch op basis van benzine of elektriciteit en een steenknipper werkt manueel (met lichamelijke kracht).

Een doorslijper werkt stukken sneller en efficiënter, het nadeel ten opzichte van een stenenknipper is de milieuonvriendelijke uitstoot van verbrandingsgassen. Als een doorslijper wordt gebruikt zal je ook merken dat er bijzonder veel stof en gruis vrijkomt (naast een enorm kabaal).

Kortom: het legpatroon kan zelf worden gelegd en vereist niet per definitie een stratenmaker.

Prijs materialen

Bij de keuze tussen ‘zelf doen of niet’ speelt de prijs voor de benodigdheden om de tegels te leggen een grote rol. Als je zelf tegels wil leggen zal je veel materialen en gereedschappen nodig hebben.

Denk hierbij ook aan beschermende kleding en schoeisel.

Kniebeschermers, stevige handschoenen en schoenen zijn minimale vereisten. Een grote keramische tuintegel van 25 kilogram wil je namelijk NIET uit je handen laten glippen en op je sportschoenen laten terechtkomen.

Als je op voorhand weet dat tegels op maat moeten worden gezaagd, en je daarom een doorslijper nodig hebt, vergeet dan niet oordopjes, stofkap en oogbescherming te gebruiken.

Omdat ik graag zoveel mogelijk zélf wil doen heb ik gekeken naar de aanschafprijs van alle benodigde materialen (exclusief de beschermende middelen). Dit blijkt een aanzienlijk totaalbedrag te zijn, gemiddeld ruim 2400 euro. Waarschijnlijk zou ik de materialen op enig moment opnieuw gebruiken of uitlenen, maar dit rechtvaardigde de hoge totale aanschafprijs niet (genoeg).

Gelukkig blijkt dat je alle benodigde materialen ook kan huren – tot en met hamers aan toe.

Ik heb de huurprijzen geïnventariseerd en het totale huurbedrag per dag valt relatief mee. Ik kwam uit op een minimaal bedrag van 144 euro per dag. Dan heb je gewoon goed materiaal. Als je spullen een weekend huurt (zoals ik), krijg je meestal nog een korting.

In bovenstaande afbeelding staan de benodigde materialen om zelf GOED tuintegels te leggen. Misschien vraag je je af wat dit wel allemaal niet voor materiaal is. Ik zal hier kort op ingaan en eigen afbeeldingen van wat materialen laten zien (in de tabel staan ook wat linkjes voor de meest onbekende materialen).

De trilplaat is - naar mijn mening - belangrijk om het zandbed waar de tegels op komen te liggen zo goed mogelijk te verdichten.

Stampen op een plank, welke op het zand is gelegd, is niet ideaal om het zand direct te laten verdichten en inklinken: vaak zie je pas een tijd later (en na wat regenbuien) de daadwerkelijk inklinking. En dan wil je de tegels nog niet gelegd hebben.

Op de afbeelding hieronder staan nog wat materialen:

Kortom: hoewel de totale aanschafprijs van de materialen hoog is kan je deze gelukkig relatief goedkoop huren. Dit is een reden om zelf tuintegels te leggen.

Prijs tegels, opsluitbanden, zand en voegmiddel

Naast de benodigdheden om de tegels te leggen heb je uiteraard ook de tegels zélf nodig. Daarnaast ontkom je niet aan de aanschaf van opsluitbanden, wit zand en voegmortel.

Zand (ophoogzand of straatzand) kan je laten bezorgen in big bags of ophalen bij een grondverzetbedrijf. In mijn ervaring is het zand zelf goedkoop (rond de 15 euro per kuub) maar de bezorging prijzig.

Het is daarom aan te bevelen om het zand zelf op te halen of anders op locatie te laten storten (bijvoorbeeld voor op de stoep, je zal dan wel zelf het losse zand naar je terras moeten overbrengen).

Opsluitbanden hebben vooral een praktisch nut en de kosten per meter zijn bescheiden. Deze noodzakelijke banden worden gebruikt om te voorkomen dat de tegels en het zand gaan verschuiven, bijvoorbeeld bij zware regenval.

Kwalitatief goed voegmiddel, zoals kant-en-klaar waterdoorlatend voegmiddel, kost al snel 80 euro per 20 kilogram. Met een dergelijke hoeveelheid kan al een behoorlijke oppervlakte worden gevoegd.

De prijs van tegels zelf verschilt enorm per vierkante meter. De goedkoopste tegels kosten per vierkante meter 10 euro en de duurste zo 165 euro. Er zijn drie populaire hoofdcategorieën te onderscheiden: de betontegels, de keramische tegels en de natuursteen tegels.

De goedkoopste tuintegels bevinden zich in de categorie betontegels: 10 tot 40 euro per m2. Dit zijn sterke tegels die wel gevoelig kunnen zijn voor aanslag en verkleuring. Aanslag/vuil kan namelijk bij sommige betontegels (gedeeltelijk) in de tegel trekken.

De keramische tegels zijn relatief dure tegels: 65 tot 95 euro per m2. Er kan een groot verschil zitten in de kwaliteit van keramische tegels maar in het algemeen blijft aanslag enkel op het tegeloppervlak zitten, zijn ze krasvast en duurzaam.

De meeste dure tegels zijn te vinden binnen de categorie natuursteen: 35 tot 165 euro per m2. Dit zijn stenen die (min of meer) direct uit de natuur komen, kwalitatief goed en duurzaam zijn. De tegels kunnen luxe overkomen, zeker als ze van het tot de verbeelding sprekende marmer of graniet zijn.

In mijn ervaring is het zelf leggen van relatief dure tegels, dit zijn tegels die per m2 meer dan 35 euro kosten, niet de moeite waard.

Immers, bij een toch al forse investering in tuintegels, zullen de kosten voor het laten leggen van de tegels door een stratenmaker relatief laag zijn. Bovendien wil je dat dure tegels zonder kans op fouten worden gelegd.

Kortom: de prijs van de beoogde tuintegels is bepalend voor het al dan niet zelf leggen van de tegels. Dure tegels, welke een flinke investering vragen, moeten zo mooi mogelijk worden gelegd. De kosten hiervoor zijn relatief laag, in vergelijking met de totaalprijs voor de tegels. Dit is een reden om dure tuintegels te laten leggen door een stratenmaker.

Kosten stratenmaker

Dit brengt mij direct op de kosten van een stratenmaker (in dit geval zal dit een hovenier zijn). Inclusief BTW kan je rekenen op een bedrag van 25 tot 40 euro per uur. Soms zijn de kosten per vierkante meter. Ga dan uit van 10 tot 20 euro per m2. Ik kan je aanraden via slimster.nl gratis en vrijblijvend wat offertes op te vragen.

Als je relatief dure tegels koopt van 40 euro per m2 en het leggen een dag kost (voor één stratenmaker) heb je het over kosten voor een stratenmaker die maximaal gelijk zijn aan de aanschafprijs van 8 m2 aan tegels. Op een totaal van 50 a 60 aangeschafte tegels voor een oppervlakte van circa 25 m2 is dit relatief gering.

Anderzijds, als goedkopere natuursteen tegels of betontegels worden gekocht, zullen de kosten voor een stratenmaker relatief hoog zijn. In dit soort gevallen kan het nog wel interessant zijn een stratenmaker het lastigste werk te laten doen en zelf de tegels te leggen op een egaal en aflopend zandbed.

Kortom: de kosten voor een stratenmaker kunnen van invloed zijn op de keuze ‘zelf leggen of laten leggen’. Dure tegels pleiten voor het laten leggen door een stratenmaker.

Kenmerken van de tegels: groot of zwaar

Als je tuintegels koopt en deze laat bezorgen worden ze gebracht in grote houten kratten. De tegels staan verticaal in deze kratten en zijn stabiel vastgezet met bindtouw en houten schotten.

Grote tegels - tegels met een lengte en breedte van meer dan 50 cm - zijn in mijn ervaring lastig zelf te tillen. Vooral als het gaat om een ruime hoeveelheid tegels. Het eerste halfuur gaat tegelijk tillen én lopen nog aardig, daarna begint het lastig te worden.

Niet voor niks wordt voor grote tegels het gebruik van een tegeldonkey aangeraden (zie hiervoor de afbeelding).

Grote tegels zullen daarnaast eerder afgezaagd of geknipt moeten worden om in een bepaald gebied te worden gelegd. Misschien kan met een tegel van 40x40 cm nog een stukje extra worden betegeld dan vooraf was bedacht - met een 60x60 cm tegel wordt dit een ander verhaal.

De grootte loopt vaak gelijk met het gewicht van een tegel. Met een tegelgewicht per stuk vanaf 25 kilogram wordt zelf werken met tegels lastig. Misschien dat dit in het begin nog gaat, maar omdat het lichaam hieraan niet is gewend zal dit steeds moeilijker (en zelfs gevaarlijker) worden.

Kortom: zelf aan de slag met grote (en dus vaak zware) tegels? Nee. Laat dergelijke tegels beter door een stratenmaker leggen.

Aflopend: een licht hellend vlak

Om regenwater te kunnen afvoeren moet bestrating worden gelegd op een licht hellend vlak. Water zal zo naar beneden lopen en bijvoorbeeld niet een kelder in. Hiermee worden ook plassen water op sierbestrating voorkomen.

Dit hellende vlak moet vooraf worden gemarkeerd met draadpennen en uitzetdraad. Zo ontstaat een visuele indruk van de helling en hoe hoog de tuintegels moeten worden gelegd. Dit vraagt een bepaalde kunde en handigheid.

Vooral als in een afschot een waterpas gedeelte moet komen, een plek waar bijvoorbeeld een blokhut moet komen, kan dit lastig worden. Van te voren moet dit dan heel goed zijn uitgezet met draadpennen.

Als je te maken hebt met zo’n lastige situatie en zelf wil betegelen ontstaan bij niet nauwkeurig gezette draadpennen en uitzetdraden vaak overgangen die vereisen dat precies op de overgang een voeg is waar een tegel eindigt en een andere begint. Soms kan dan een hoogteverschil tussen beide tegels optreden.

Kortom: een licht hellend vlak kan zelf worden aangelegd maar als je jezelf niet handig genoeg acht laat dit dan doen door een stratenmaker.

Tijdinvestering en oppervlak

Fouten die je maakt bij het zelf leggen van tuintegels kan je gelukkig herstellen. Als bijvoorbeeld het afschot resulteert in kleine, maar ongewenste hoogteverschillen tussen tegels kan het afschot opnieuw worden gemaakt of aangepast.

Als dit over een groot oppervlak moet gebeuren zal je hier lang mee bezig zijn. Ook een fundering van zand leggen, het egaliseren hiervan met een reilat en het plaatsen van tegels met tegelzuiger en richtijzer kost VEEL tijd. Natuurlijk zal je ook nog de tegels moeten opsluiten en voegen (bekijk voor het voegen ook het artikel Tuintegels voegen: cement of cementvrij? op deze site).

In mijn ervaring duurt het even voordat fouten naar voren komen. Zo kan het bijvoorbeeld een aantal weken duren voordat duidelijk wordt dat een tegel wipt.

Zo’n wiptegel moet in het geheel uit de bestrating worden gehaald, vervolgens moet de ondergrond worden aangepast en dan moet de tegel opnieuw worden geplaatst. Voor al deze activiteiten moet er maar net tijd en zin beschikbaar zijn.

Kortom: als veel tijd beschikbaar is kunnen tuintegels zelf gelegd worden (en later eventueel opnieuw worden gelegd). Heb je zelf niet veel tijd (of zin) beschikbaar leg tuintegels dan niet zelf, maar laat dit doen door een stratenmaker.

Besluit

Waarschijnlijk kan je met deze informatie een keuze maken tussen zelf tegels leggen of toch maar uitbesteden. Zoals her en der al naar voren kwam kan ook een gedeelte zelf worden gedaan en een ander (moeilijker) gedeelte door een stratenmaker.

Dit gedeeltelijke werk kan je voorstellen aan een stratenmaker. Er zal dan wel het nodige overleg en de nodige planning vereist zijn, en soms kan dit lastig worden. Vaak hebben stratenmakers ook verschillende methoden van werken waarbij soms geen plaats is voor werk dat reeds door een ander is uitgevoerd.

Hoe dan ook, mocht je zélf tegels gaan leggen en uiteindelijk een mooi resultaat behalen dan zal je zeker met voldoening terugkijken op al je inspanningen. Als je toch tuintegels laat leggen door een stratenmaker zal je in bijna alle gevallen ook tevreden zijn. De keuze is aan jou.