Zelf een schommel aan een muur maken is niet ingewikkeld en hoeft bovendien niet veel te kosten. Want, koop je een kant-en-klare schommelset voor aan een muur reken dan al snel op een bedrag van tegen de 500 euro. En een schommel zelf maken is natuurlijk veel leuker!
Het belangrijkste is uiteraard de stevigheid van de schommel. Bezuinig dus niet op losse onderdelen als voldoende dikke (Douglas) tuinpalen en kwalitatieve schommelhaken. Ook een goed schommelzitje is belangrijk.
Let wel: de schommel die ik hier bespreek is in principe bedoeld voor kinderen (van circa 3 tot 12 jaar).
Het grote voordeel van een schommel aan een muur maken is het ruimtebesparende kenmerk van dit type schommel (zie de bovenstaande afbeelding). Vooral de schommels die je wel ziet op speelplaatsen, met de karakteristieke staanders in A vorm, nemen veel ruimte in beslag.
Een ander voordeel van een schommel aan de muur is dat relatief weinig materialen benodigd zijn en de schommel daardoor vlot is te verwijderen eens de kinderen zijn uitgekeken op de schommel (vanaf een bepaalde leeftijd).
Hieronder komen de voorbereiding voor het maken van de schommel, de benodigdheden en het stappenplan om de schommel te maken aan bod.
Voorbereiding schommel aan muur maken
Pak je rolmaat er maar bij want de belangrijkste voorbereiding bestaat uit meten. Bedenk dat een schommelzitje zo rond de 40 cm breed is, links en rechts daarvan moet nog ongeveer 50 cm ruimte zijn naar de zijpalen (de genoemde tuinpalen, ook wel staanders genoemd).
Je hebt dus minimaal 140 cm breedte voor de schommel nodig. De horizontale tuinpaal, de ligger, moet dus minimaal 140 cm breed zijn plus minimaal 30 cm extra als uitsteek (en ankerpunt) naar de muur. Zie onderstaande afbeelding ter verduidelijking.
Nu zal het in de praktijk voor kunnen komen dat de schommel meer afstand van de muur moet krijgen vanwege bijvoorbeeld een tuinpad of border (in de afbeelding geheel bovenaan is de border groen gemarkeerd). Dan kan die extra 30 centimeter van de ligger zo 60 centimeter worden: je hebt in dat geval 140 cm plus 60 cm is 200 cm ruimte nodig.
Een ander reden om de schommel meer afstand van de muur te geven kan zijn omdat je gazon (grasmat) pas op bijvoorbeeld 70 cm van de muur begint. En schommelen boven een grasmat is voor kinderen veiliger dan schommelen boven tuintegels van een tuinpad - mochten zij van de schommel vallen. Met andere woorden: houd als voorbereiding dus ook rekening met de ondergrond van de schommel.
Check als voorbereiding vervolgens de grondlaag onder de gewenste positie van de schommel. De staanders moeten voor 1/3 van hun lengte in de grond staan als geen extra versteviging in de vorm van snelbeton in de uitgegraven gaten voor de staanders wordt gebruikt. Een schommel van 220 tot 230 cm hoogte, een prima maat voor kinderen, zou dan een staander van 3 meter lang vereisen.
Voor dit project wordt wél snelbeton gebruikt. Dit betekent dat een staander in een uitgegraven gat in de grond wordt geplaatst waarna hierin snelbeton wordt gestort (in plaats van de eerder weggegraven aarde). Omdat er beton wordt gebruikt hoef je nu maar een gat van 50 centimeter diep te maken en een staander van 270 cm te gebruiken.
Let er dus op of er een gat te graven is in de grond onder de schommel (eventueel met behulp van een grondboor), en er dus geen stenen, tegels, funderingen of ander materiaal in de grond zit wat het graven van een gat onmogelijk maakt.
Tip: let bij het graven ook op of je niet op kabels van nutsbedrijven stuit! Soms liggen deze niet al te diep en kunnen ze gedeeltelijk omhoog zijn gekomen door werking van de grond.
Houd er ook rekening mee dat de gaten in de grond voor de staanders een ruimere diameter moeten hebben dan enkel de diameter van de staander zelf. Omdat er snelbeton wordt gestort, raad ik je aan om het gat om de staander (met een diameter van minimaal 10 cm) ongeveer 10 cm extra breed te maken aan alle zijden (zie onderstaande afbeelding).
Tot slot kan als voorbereiding gemeten worden of er genoeg ‘schommelruimte’ is. De swing van de schommel moet immers ongehinderd zijn. Als wordt gekozen voor een schommelhoogte van 220 cm is het verstandig ook 220 cm aan de voor- en achterzijde van de schommel vrij te hebben.
Je merkt het, de voorbereidingen voor het maken van een schommel zijn belangrijk.
Benodigdheden schommel aan muur maken
De benodigdheden voor het maken van een schommel aan de muur (ook wel een ‘aanbouwschommel’ genoemd) zijn:
- 2 tuinpalen (staanders) met een diameter van minimaal 10 cm en een lengte van circa 270 cm (Douglas hout is hiervoor zeer geschikt en is vaak glad afgewerkt/splintervrij – doorgaans is standaard Douglas hout echter onbehandeld, dus niet geïmpregneerd)
- 1 (Douglas) tuinpaal (de ligger) met een gelijke diameter als de staanders en een lengte die vooraf is vastgesteld
- beits om de (Douglas) tuinpalen die boven de grond staan te beschermen tegen houtrot en weersinvloeden (zodat een langere levensduur wordt bereikt)
- Kant en Klaar beton of snelbeton om de gaten in de grond mee te vullen waar de staanders in komen te staan
- coating om het gedeelte van de palen die in het beton staan te beschermen tegen houtrot
- een balkdrager (inclusief schroeven en muurpluggen) afgestemd op de maten van de ligger. Deze zet de ligger dus vast aan de muur.
- twee zware roestvrijstalen (rvs) houtschroeven om de ligger op de staanders te schroeven
- een boormachine (met schroefbit) om gaten voor te boren voor de schroeven en om de schroeven in te draaien
- houtlijm (constructielijm) voor gebruik buiten (vergis je niet, moderne houtlijmen voorzien in een behoorlijke verbinding tussen houten delen)
- priem met vierkante kop
- schommelhaken
- schommelzitje (met metalen ketting of, meer traditioneel, houten touw)
- spade (en eventueel een grondboor), en dus geen schep of schop, voor het graven van de gaten waar de staanders in komen
- hoekwaterpas (om ervoor te zorgen dat de staanders zowel horizontaal als verticaal waterpas staan)
- potlood
- huishoudtrap
Okay, als je alle benodigdheden hebt verzameld wordt het tijd de schommel te maken. Het is hierbij het handigst als je iemand in de buurt hebt die af en toe even kan helpen.
Stappenplan schommel aan muur maken
Hieronder volgt het stappenplan voor het maken van een schommel aan de muur. Ik raad je aan vóórdat je begint de bovengrondse houten delen te beitsen en de ondergrondse delen te coaten.
| Stap | Te doen |
|---|---|
| 1 |
Begin met het graven (met behulp van de spade en eventueel een grondboor) van de gaten voor de staanders op de juist afgemeten plekken. Trek stevige schoenen aan, stamp de spade recht aan en graaf met de spade een recht gat naar beneden dat een centimeter of 10 breder is aan alle zijden dan de diameter van de staanders (lees hiertoe ook de informatie onder het kopje Voorbereiding schommel aan muur maken). Omdat we later snelbeton storten hoeft het gat maar 50 cm diep te worden. Overweeg een (halve) stoeptegel (of ander soort tegel, of bijvoorbeeld een baksteen) onderin het gat te leggen om een staander stabiel op te kunnen plaatsen. Zorg ervoor dat iemand anders de eerste staander kaarsrecht in het gat positioneert, gebruik een hoekwaterpas. Giet vervolgens het aangemaakte snelbeton in het gat en laat het snelbeton drogen. Doe dit ook, op de andere precies uitgemeten positie, voor de andere staander. |
| 2 |
Leg de ligger op de staanders. Gebruik vervolgens houtlijm om, op de raakvlakken van staanders en ligger, beide delen een eerste bevestiging aan elkaar te geven. Laat de lijm drogen. Monteer vervolgens de balkdrager precies om de ligger in de muur en in de ligger zelf (zie onderstaande afbeelding). Gebruik de bijpassende schroeven en voor in de muur ook pluggen. Boor gaten vóór in zowel de muur als de ligger. 
|
| 3 |
Pak de huishoudtrap en zet deze stabiel neer naast de schommel om de ligger vast te kunnen schroeven aan de staanders met behulp van de rvs houtschroeven. Laat iemand anders de trap bij voorkeur vasthouden. Prik hiertoe eerst met de priem gaatjes vóór op de exacte locatie waar de schroef moet worden ingedraaid. Druk de schroef in het gaatje en schroef deze vervolgens diep in met de boormachine met schroefbit (zie onderstaande afbeelding). 
Als alternatief voor het gebruik van een priem kan ook een gat worden voorgeboord met een boor waarvan de diameter één à twee millimeter kleiner is dan de diameter van de houtschroef. Om de schroefkop mooi weg te werken in het hout kan je de schroef, als deze bijna geheel in het hout is gedraaid, met een lager toerental rustig wat dieper indraaien – doe dit gecontroleerd en rustig om scheurvorming in het hout te voorkomen. Je kan ook, voordat je de schroef inboort, een kleine inkeping in het hout maken (waar de schroef in wegvalt) met een verzinkboortje. Pro Tip: wil je beter begrijpen hoe je houten delen GOED aan elkaar bevestigt lees dan mijn artikel Hoe maak je hout aan elkaar? Wil je een nog stevigere verbinding tussen ligger en staanders? Gebruik dan hoekankers (besproken in bovengenoemd artikel) om ligger en staander met elkaar te verbinden. |
| 4 |
Pak nu het schommelzitje en leg deze op de grond precies op de positie waar de schommel moet komen. Pak de touwen of kettingen aan het schommelzitje vast en breng deze loodrecht naar boven tot je de ligger raakt. Markeer deze punten met het potlood. Draai daar vervolgens de schommelhaken in de ligger. Hiertoe zal je eerst weer een gaatje voor moeten zetten met de priem of boor eventueel een klein gaatje voor. |
| 5 |
Tijd om het schommelzitje aan de schommelhaken te bevestigen. Bij een schommelzitje met een touw zit een lus of metalen ring (of karabiner) aan het uiteinde om door de haken te halen (zie onderstaande afbeelding). Bij een schommelzitje met een metalen ketting zit vaak een laatste aparte schakel die om de haken kan. 
|
Okay, je schommel aan de muur is nu klaar en gereed voor gebruik. Ik wens je er veel plezier mee!
