Door scheuren in loodslabben was er bij mij lekkage. Omdat ik geen dure vervanging van het lood wilde laten uitvoeren besloot ik de loodslabben zelf te repareren.
Ik wist dat er al eerder scheuren in loodslabben bij mijn huis hadden gezeten, en dat deze waren gerepareerd met stukken afdichtband, de zogenaamde ‘loodstickers’.
Toen ik goed naar deze aangebrachte afdichtbanden keek merkte ik dat sommige stickers zelf gedeeltelijk waren ingescheurd. Hierdoor lagen oude scheuren in loodslabben (deels) weer open en kon ook hier vocht opnieuw naar binnen dringen. Gek genoeg waren de stickers op andere plaatsen geheel intact.
Eerst snapte ik niet waar dit verschil in conditie van de loodstickers vandaan kwam. Ze waren immers allemaal rond hetzelfde moment geplaatst. Toen bedacht ik dat bijna alle kapotte stickers vol in de zon konden staan en door hitte waren aangetast.
Dit keer wilde ik de reparatie goed uit voeren. Dit bracht mij op de vraag: Wat is de beste manier om een loodslab te repareren?
Kleine scheuren en barsten in een loodslab kunnen het beste worden gerepareerd door over de scheur een elastische kunststof aan te brengen. Scheuren die niet op het Zuiden staan kunnen echter ook worden gerepareerd met loodstickers. Grotere scheuren en barsten zijn het beste te repareren door er met een elastische (MS polymeer) kit een stuk lood op te bevestigen.
Let wel: plaats bij voorkeur geen loodstickers op een uitstulpend oppervlak. Steekt een scheur of barst in het lood dus uit? Druk het lood dan eerst voorzichtig terug zodat een egaler oppervlak ontstaat. Zelfs wat naar binnen drukken, zodat dus een licht kuiltje ontstaat, is geen probleem.
Loodstickers hebben namelijk de neiging juist op uitstulpingen, hoe gering ook, zelf te gaan scheuren na verloop van tijd. Misschien dat egaal teruggeduwd lood weer wat omhoogkomt, maar dit is minder kwalijk dan een loodsticker direct over een opstaande scheur aanbrengen.
Als toevoeging hieraan heb ik gemerkt dat loodstickers het vaak ook begeven bij plaatsing op hoekjes en rondingen. Ook al mag het loodoppervlak in deze gevallen vlak zijn, toch zorgt een lichte strekking/buiging van de sticker ervoor dat er een grotere kans bestaat dat de sticker zelf op den duur wordt aangetast.
Er zijn nog een aantal zaken te noemen die invloed hebben op een loodslab reparatie. Deze komen hieronder aan bod. Ook worden de drie manieren om een loodslab te repareren, namelijk met 1) loodstickers, 2) lood of 3) kunststof besproken.
Maar laat ik eerst duidelijk maken waarom scheuren en barsten in loodslabben ontstaan: daardoor zijn de reparaties beter te begrijpen.
Waardoor scheuren in loodslabben
Hoewel lood zeer duurzaam is, en in principe de eeuwen kan trotseren, is het wel gevoelig voor werking.
Hiermee bedoel ik dat bladlood kan uitzetten en krimpen naar gelang de omgevingstemperatuur. Hoe extremer deze temperatuurschommelingen, hoe meer loodslabben kunnen werken en dus kunnen gaan scheuren.
Omdat Nederlandse zomers steeds warmer worden zullen steeds meer toepassingen waarbij lood is gebruikt het zwaarder te verduren krijgen. Niet voor niks zijn de scheuren bij mij explosief gegroeid na, en eigenlijk al tijdens, een hete zomerperiode.
Nu moet ik wel zeggen dat de loodslabben in kwestie ook al decennia aanwezig waren en op verschillende plekken in dikte waren afgenomen. Oud lood zal dus wel in kwaliteit afnemen en dus eerder kunnen scheuren.
Ook loodslabben die ontvankelijk zijn voor wind kunnen eerder verzwakken. Herhaalde buigingen in lood (vaak op dezelfde plek) kunnen namelijk voor scheurvorming zorgen. Daarnaast zijn langere stukken loodslab (meer dan anderhalve meter) vanwege de genoemde werking gevoelig voor scheurvorming.
Scheuren in lood kunnen ook ontstaan als te dun lood is gebruikt.
Dun lood is makkelijker te vormen (en natuurlijk goedkoper), maar relatief dun 6, 10 of 12 ponds loods scheurt nu eenmaal makkelijk (12 ponds lood is bijvoorbeeld net iets meer dan een millimeter dik). Het beste is dus lood te gebruiken met een gemiddelde dikte, concreet betekent dit minimaal 15 ponds lood (1,32 millimeter dik).
Anderzijds kan te dik lood ook een oorzaak zijn van scheurvorming.
Te dik lood (dikker dan 20 ponds lood) is namelijk stugger, en door het inkloppen (om het lood te vormen naar zijn ondergrond) kunnen direct al kleine scheurtjes in het lood worden geslagen. Het is dan vaak een kwestie van tijd voordat zo’n scheurtje groter wordt.
Loodslab repareren met loodstickers
De meest bekende manier van loodslabben repareren is met de genoemde loodstickers (link naar bol.com). Dit reparatieband heeft de kleur van lood en de zwarte, klevende onderkant wordt op het gescheurde lood geplaatst.
Soms wordt als bovenlaag van een loodsticker daadwerkelijk lood gebruikt, in ander gevallen (versterkt) aluminiumfolie of een ander type folie. Beide soorten loodstickers kleven in mijn ervaring uitstekend. Ik zou bijna zeggen te goed, en wel omdat door de sterke hechting minder ruimte lijkt voor elasticiteit.
Vooral als het dus extreem warm wordt (en dat wordt het tegenwoordig snel bij loodslabben op daken) kan bijzonder veel gevraagd worden van deze elasticiteit.
Daarom gebruik ik geen loodstickers meer voor reparatie van loodslabben die pal op de zon liggen, met andere woorden, die op het Zuiden liggen.
Over die hechting gesproken: bij de reparatie van sommige gescheurde loodstickers kreeg ik deze met de grootste moeite los. Dit kan je zien op de afbeelding hieronder (plus de oude scheur in het lood onder de loodsticker).
Naast dat loodstickers die op het Zuiden waren geplaatst in grotere aantallen stuk waren, viel het mij ook op dat onder de meest ernstig beschadigde exemplaren, de scheuren in het onderliggende lood van oudsher al een uitstulping vormden. Ook op de eerder genoemde hoeken en rondingen waren relatief meer stickers kapot gaan.
Om een loodsticker diens werk zo goed mogelijk te laten doen is het dus handig scheuren en barsten die echt uitpuilen voorzichtig te nivelleren. Ik duwde het uitstulpende lood van sommige scheuren terug met de achterkant van een schroevendraaier (doe dit liever niet met je vingers, lood is giftig als dit het menselijk lichaam weet binnen te dringen).
Loodslab repareren met lood
Een loodslab repareren met lood betekent dat een op maat geknipt stuk lood op een scheur wordt bevestigd. Dit bevestigen kan het beste gedaan worden met een elastisch blijvende kit.
Een stukje lood onder een scheur vastkitten kan eventueel ook, maar vaak is dit minder ideaal omdat de loodslab dan omhoog getrokken moet worden (als dit al kan) waardoor deze mogelijk nog meer verzwakt (lood buigt vaak op dezelfde plekken door, zo’n buigplek kan makkelijker scheuren gaan vertonen).
Als kit wordt vaak een kit op basis van bitumen gebruikt maar het is beter een kit op basis van het nog elastischer MS polymeer te gebruiken. Deze non-bitumineuze lijmkit hecht uitstekend op (geoxideerd en zelfs licht vochtig) lood.
Net als bij een reparatie met afdichtband kan een uitpuilende scheur het beste voorzichtig vlak worden gedrukt voordat het ruim afgemeten stuk lood erop wordt gekit. Probeer dus ook nu het lood eerst zo vlak mogelijk te krijgen.
‘Lood repareren met lood’ is de aangewezen manier om grote scheuren en barsten in loodslabben te repareren.
Loodslab repareren met kunststof
Een loodslab kan ook gerepareerd worden met een kunststof. Hiermee bedoel ik dat een elastisch blijvende kunststof, vaak een hars, over de scheur wordt aangebracht.
De meeste van deze reparatiemiddelen worden verkocht in een blik als stroperige substantie. Eenmaal aangebracht drogen ze harder, maar toch zeer elastisch, op. De kleur is vaak licht, bijvoorbeeld lichtgrijs, zodat minder warmte door de kunststof wordt geabsorbeerd.
Bij extreme temperaturen blijft deze kunststof elastischer dan een aangebrachte loodsticker. Scheuren in loodslabben die op het Zuiden staan (en verder geen schaduw ontvangen) kunnen dus prima met dit middel gerepareerd worden.
Scheuren in loodslabben bij hoeken, rondingen of rare obstakels (bijvoorbeeld ingeslagen spijkers) zijn eveneens prima te repareren met dit middel. Want ook hier biedt de enorme elasticiteit van een kunsthars, in combinatie met diens hitte bestendigheid, een ideaal reparatiemiddel.
Moeten opstaande randen van gescheurd lood ook hier terug geduwd worden? Dat kan zeker, maar is minder noodzakelijk dan bij de toepassing van loodstickers.
Het enige nadeel is dat grotere scheuren en barsten hier niet goed gerepareerd mee kunnen worden. De kunstharsen in het middel hebben namelijk de neiging zichzelf te nivelleren. Wordt dus een dikke laag aangebracht, dan verspreid de hars zich over het gehele oppervlak van de aanbrenging. Scheuren tot 3 à 4 millimeter breed zijn echter nog prima te repareren.
Gerepareerde loodslab blijft lekkage veroorzaken
Loodslab gerepareerd en toch nog lekkage? Als loodslabben zijn ingevoegd kan het zo zijn dat het lood niet diep genoeg is ingevoegd. Vocht trekt dan achter het ingevoegde lood naar beneden om uiteindelijk vochtdoorslag te veroorzaken.
Is het lood wel diep ingevoegd dan stuit het zakkende vocht op de loodslab en wordt via de loodslab naar buiten geleid. Eigenlijk geldt hier: hoe dieper lood wordt ingevoegd, hoe beter.
Vaak helpt het om dergelijke lekkages te verhelpen door een gevel te impregneren. Hierbij wordt een waterafstotend middel op de gevel aangebracht waardoor vocht niet meer door stenen en/of metselwerk naar beneden kan zakken. Als je alles wil weten over correct impregneren lees dan mijn artikel Schoorsteen Vochtig? Impregneren Helpt.
