Bij een schoorsteen waren sommige voegen gescheurd. Andere voegen brokkelden gedeeltelijk af. Dit zorgde ervoor dat regenwater, door de kieren in de voegen, naar binnen kon dringen. Resultaat was een vochtige zoldermuur.
Natuurlijk wilde men deze lekkage zo snel mogelijk herstellen. Dit bracht mij op de vraag: Hoe voegen in de schoorsteen herstellen?
Voegen in de schoorsteen kunnen hersteld worden door ze opnieuw te voegen. Haal eerst de oude specie weg, maak de voegen vervolgens licht vochtig en breng nieuwe specie aan met voegbord en -spijker. Veeg de herstelde en opgedroogde voegen na met een borstel.
Lees en bekijk de details over het herstellen van voegen in de schoorsteen verderop in dit artikel. Naast herstellen wilde ik begrijpen waarom de voegen kapot waren, zo kon ik hopelijk voorkomen dat de herstelde voegen opnieuw kapot zouden gaan.
Hieronder vind je informatie over:
- waarom voegen kapot gaan
- de benodigdheden om voegen te repareren
- hoe voegen correct te repareren (inclusief details) en tot slot
- hoe kapotte voegen voorkomen kunnen worden.
Na het lezen van dit artikel ben jij ook in staat kapotte voegen prima te herstellen!
Waarom gaan voegen in de schoorsteen kapot
Er zijn een aantal oorzaken aan te wijzen waarom voegen kapot gaan.
Zo kan een voeg boven een loodslab gaan scheuren omdat het lood uitzet onder invloed van hitte afkomstig van zonnestraling. Zodra het lood uitzet scheurt de bovenliggende voegmortel (zie de foto geheel bovenaan).
Een andere reden kan ouderdom van de voeg zijn. Een voeg bestaat uit voegmortel (of specie) wat weer bestaat uit cement en zand. Na 40 jaar heeft een voeg zijn beste tijd gehad en zal broos worden. Vaak is de voeg dan heel zanderig en poreus geworden.
Zo’n oude voeg kan onder invloed van vorst en regen makkelijk nog brozer worden, en uiteindelijk gaan brokkelen.
Een voeg kan ook kapot gaan omdat een herstelde voeg niet correct is gerepareerd. Er kan bijvoorbeeld een verkeerde verhouding cement en zand zijn gebruikt bij de bereiding van de specie. Ook kan het uithardingsproces zijn verstoord door een verkeerde vochtigheid of temperatuur tijdens dit proces.
Tot slot kan een voeg onder invloed van de herhaaldelijke inwerking van regen vochtig worden. De voeg heeft dan (ook in regenvrije periodes) vaak een wat donkerder kleur dan niet-vochtig geworden voegen.
De voeg heeft in dit geval meermaals geen kans gekregen op te drogen voordat nieuwe neerslag op de voeg terechtkwam. Als een voeg eenmaal wat vochtig is, blijft er makkelijk vuil aan de voeg hechten. Algen, mossen en soms zelfs planten kunnen dan in een voeg gaan groeien. Op hun beurt houden deze organismen juist weer extra vocht vast.
Benodigdheden voegen in de schoorsteen herstellen
Hieronder een opsomming van de benodigdheden om voegen te herstellen:
- veiligheidsbril
- werkhandschoenen
- hamer en steenbeitel (of oude schroevendraaier met platte kop) om oude specie te verwijderen
- staalborsteltje om resten oude specie te verwijderen
- borstel om oude resten specie en speciestof te verwijderen, en om nieuw aangebrachte voegmortel na te borstelen
- kwast om de voegen eventueel te bevochtigen, bijvoorbeeld een platte kwast of een radiatorkwast
Radiatorkwast - platte kop schroevendraaier om lood eventueel opnieuw vast te drukken
- voegmortel, ik gebruikte een mengsel van portlandcement, voegzand en water. De verhouding cement op zand is 1 op 3. Pigment kan eventueel gebruikt worden om de mortel te kleuren. Je kan ook kant-en-klare voegmortel kopen, alleen is dit relatief gezien een stuk duurder.
- emmer om de voegmortel in te bereiden
- spindel (link naar bol.com) ofwel mengstaaf monteerbaar op een boormachine om cement, zand en water machinaal te mengen
- voegbord (link naar bol.com), ook wel voegspaan genoemd (hierop komt de aangemaakte voegmortel te liggen, je houdt het bord vast aan het handvat)
- voegspijker (om de aangemaakte voegmortel in een voeg te drukken), let erop dat de voegspijker niet te breed is, want dan kan de voegmortel niet in de voeg worden gedrukt omdat de spijker tegen de omliggende stenen stoot.
Voegspijker - grote lepel of schepje om de aangemaakte voegmortel op het voegbord te plaatsen
Hoe voegen in de schoorsteen herstellen
Waarschijnlijk zullen de kapotte voegen in de schoorsteen niet vanaf een stabiele werkpositie kunnen worden gerepareerd. Je zou dus eventueel een steiger kunnen opzetten, of anders een ladder met nokhaak kunnen plaatsen.
Maak je geen gebruik van dergelijke hulpmiddelen, schuif dan minimaal verschillende dakpannen (indien van toepassing) van hun respectievelijke posities om zodoende op de onderliggende panlatten te kunnen staan.
Wil je helemaal op safe spelen gebruik dan valbeveiliging (ik gebruikte bijvoorbeeld een klimtouw zoals je op de foto geheel bovenaan kan zien).
Begin met het verwijderen van de oude specie met behulp van hamer en beitel. Vuistregel is hierbij zo diep uit te beitelen als de voeg hoog is (zie afbeelding hieronder). Draag bij het beitelen een veiligheidsbril en werkhandschoenen. Vooral wegschietende oude specie is een gevaar voor je ogen.
Ik heb na het gebruik van hamer en beitel de voegen nageveegd met een staalborstel. Hierdoor kwamen de laatste losse delen oude voegmortel los.
Borstel daarna het geheel zorgvuldig na om de laatste kleine deeltjes oude specie te verwijderen, dit kan prima met een stevige borstel. Je zal merken dat soms niet al het stof hiermee verdwijnt, blaas dan even flink in de voeg (ogen dicht).
Zet het lood er eventueel opnieuw goed in door dit aan te drukken met bijvoorbeeld een platte schroevendraaier.
Is het lood erg dun, dan kan een stukje doek om de kop van de schroevendraaier worden gevouwen. Hiermee wordt voorkomen dat het lood scheurt. Lood kan eventueel in een voeg worden vastgeklemd met een opgerold stukje lood.
Vervolgens kan de uitgebeitelde voeg licht vochtig worden gemaakt (tenzij de voeg reeds vochtig aanvoelt). Als het een warme dag is, of als er direct zonlicht op voeg staat, maak dan de voeg wat ruimer vochtig. Dit bevochtigen kan prima met een grote schilderkwast.
Dit bevochtigen voorkomt dat de reeds aanwezige stenen direct een grote hoeveelheid vocht uit de (dadelijk te maken) specie onttrekken zodra deze wordt aangebracht. Als er veel water uit de specie wordt onttrokken wordt het uithardingsproces verstoord en zal de nieuwe voeg niet stevig worden.
Het is nu tijd de specie of voegmortel te bereiden uit het reeds klaarstaande cement, zand en water. Ik gebruikte een verhouding van 1 deel cement op 3 delen voegzand. Gebruik voor het mengen een spindel (mengstaaf) op een boormachine (zie onderstaande foto): dit levert het beste resultaat.
Plaats vervolgens een beetje aangemaakte specie naast een nat gemaakte voeg: als de kleur van de specie te licht is kan eventueel wat pigment worden toegevoegd.
Zorg ervoor dat de specie niet té nat wordt, dit werkt namelijk niet prettig en geeft vlekken. De voegmortel loopt dan namelijk makkelijk uit de voeg waardoor de onderliggende stenen of loodslabben besmeurd worden.
Te droge specie is overigens ook niet prettig: je kan de specie dan niet mooi glad afstrijken en het resultaat lijkt daardoor wat korrelig.
Met ‘niet te nat of te droog maken’ bedoel ik hier dat de aangemaakte specie dezelfde eigenschappen kan verkrijgen als een handvol vastgepakte tuinaarde: na samenknijpen en vervolgens openen van je hand moet de aarde niet uit elkaar vallen, maar ook niet zo vochtig zijn dat er vocht uitloopt (voer deze test uit zonder werkhandschoenen aan te hebben).
Spoel trouwens na deze ‘vochtigheidstest’ even je hand met water, dit voorkomt dat de specie in je hand gaat inwerken.
Let erop dat aangemaakte specie binnen een uur wordt gebruikt (hoe droger de aangemaakte specie, en hoe warmer het is, hoe eerder je deze zal moeten toepassen). Voeg niet bij vorst of bij temperaturen boven de 30 graden Celsius.
Pak het voegbord (zie onderstaande afbeelding) en plaats hierop een klont specie met een grote lepel. Met voegbord en voegspijker wordt de specie daarna strak in de voeg geplaatst. Je kan de aangemaakte voegmortel met de voegspijker echt in de voeg drukken.
Na een aantal minuten kan langs de onder- en bovenkant van de voeg met de voegspijker worden nagestreken, dit verwijdert overtollige mortel. Daarna kan de gehele voeg voorzichtig worden nagestreken om een strak resultaat te krijgen.
Uiteindelijk kan een borstel over de herstelde voegen worden gehaald.
Gebruikt gereedschap kan direct na het voegen worden gereinigd in een emmer met water en een doek. Wacht je hiermee te lang, en verhardt de mortel, dan is dit lastig van gereedschap te verwijderen.
Hoe voorkomen dat voegen in de schoorsteen kapot gaan
Om te voorkomen dat een voeg boven een loodslab kapot gaat onder invloed van een hoge temperatuur kan het lood worden afgedekt met bijvoorbeeld een (aluminium) strip. Deze strip houdt de directe zonnestralen tegen waardoor het lood niet meer zo heet kan worden dat het fors uitzet.
Heb je oude voegen of slecht gerepareerde voegen vastgesteld? Dan is het haast niet te voorkomen dat deze voegen kapot gaan. Hier zit er niets anders op dan de voegen correct te herstellen.
Een voeg beschermen tegen de herhaaldelijke inwerking van regen kan door deze te impregneren. Impregneren houdt in dat een vloeibare stof over de voegen en de omliggende stenen wordt aangebracht. Dit impregneer middel trekt vervolgens in de schoorsteen en maakt deze water- en vuilafstotend. Lees alles over een schoorsteen impregneren in mijn artikel Schoorsteen Vochtig? Impregneren Helpt.
Okay, ik hoop dat je met de informatie uit de voeten kan en ook de voegen in jouw schoorsteen goed kan herstellen!