Wil je een insectenhotel van een paar meter hoog? Dan kan je er één kopen voor een paar honderd euro. Kleinere modellen (link naar bol.com) van ongeveer een meter hoog zijn kant-en-klaar beschikbaar voor rond de 100 euro. Veel leuker is het zelf één te maken, gewoon van hout. Wees gerust, dit is niet moeilijk. Later zal ik met behulp van 3D tekeningen instructies geven.
Groot insectenhotel: leven in je tuin
Als je net zoals ik dol bent op natuur zal je er alles aan willen doen om van je tuin een aantrekkelijk oord voor verschillende insecten zoals vlinders en bijen te maken.
Zodra deze soorten in je tuin vertoeven volgen vogels vanzelf. Vogels eten namelijk insecten en de aanwezigheid van vogels kan vervolgens weer zorgen dat roofvogels en eekhoorns hun weg naar jouw tuin vinden. Wist je bijvoorbeeld dat eekhoorns soms jonge vogeltjes en vogeleitjes op het menu hebben staan?
Nu wil ik niet suggereren dat je met een groot insectenhotel eekhoorns in je tuin zal krijgen maar het zal er zeker een STUK levendiger in je tuin aan toe gaan.
Wees niet bezorgd dat stekende wespen of honingbijen zich in het hotel zullen vestigen. Gewone wespen maken nesten in holten waar meer ruimte aanwezig moet zijn. Voor honingbijen geldt hetzelfde. De meeste honingbijen leven bovendien in kunstmatige, door mensen gecreëerde bijenkorven.
Een groot insectenhotel van oude materialen
Het insectenhotel welke in deze handleiding wordt gebouwd is in principe een GROOT hotel. In grote hotels is meer leven en je kan ook meer soorten insecten verwachten. Het is geen design hotel maar juist een natuurlijk, en wat ruiger hotel.
Als hout kan je oud hout of sloophout gebruiken. Je hebt wél een aantal lange palen (link naar bol.com) nodig om dit grote hotel te maken. Denk aan palen met een lengte van minimaal 2 meter. Deze kan je, net als de andere benodigdheden, natuurlijk ook nieuw kopen in een bouwmarkt of online.
De nieuwprijs van de benodigde materialen is laag. Een 2 meter lange paal kost bijvoorbeeld rond de 20 euro.
Misschien heb je ergens nog wat lange, oude spijkers liggen. Als deze van roestvrij staal zijn is dat ideaal: de levensduur van het hotel wordt hiermee verlengd.
Zelf een groot insectenhotel maken en onderhouden
Geheel bovenaan staat een afbeelding van een levensecht voorbeeld. Een soortgelijk hotel leer je in dit artikel maken. Afhankelijk van welke materialen worden gebruikt - en hoe net je werkt - zal jouw insectenhotel er ongeveer zo uit komen te zien, maar waarschijnlijk zelfs (een stuk) beter!
Misschien valt het je op dat het hotel niet is geverfd of gebeitst. De chemische middelen die in deze stoffen zitten passen, in dit geval, niet goed bij het beoogde doel. Dat doel is een zo natuurlijk mogelijke schuilplaats, rustplaats en broedplaats voor insecten te bieden.
De gebruikte palen en planken voor de constructie kunnen wel zijn geïmpregneerd. Dit betekent dat een beschermend middel (link naar bol.com) in het hout is aangebracht.
De levensduur van het constructiehout wordt door impregneren verlengd. Onbehandeld zachthout zal anders snel worden aangetast met kans dat het hotel instort. De gasten van je insectenhotel wil je dat uiteraard NIET aandoen.
Om instorten te voorkomen van een insectenhotel waarvan de constructie is aangetast door houtrot zal je onderhoudswerkzaamheden moeten uitvoeren.
Deze werkzaamheden zullen meestal bestaan uit het vervangen van de rotte delen. Soms kan ook een nieuwe, verstevigende paal of plank tegen de verrote paal of plank worden aangezet. Dit verstoort de insecten in het hotel minder.
Tip: lees mijn artikel Houtrot Repareren of Vervangen? om aangetast hout te behandelen.
Geïmpregneerd palen houden het, als ze direct contact met een vochtige grond hebben, maximaal een jaar of 8 uit. Als de gebruikte stammetjes (houtblokken) in het insectenhotel binnen die tijd verrotten en kapotgaan kan je deze eventueel vervangen.
Als je het insectenhotel duurzaam wil beschermen tegen het Nederlandse weer gebruik dan een volledig biologische beits. Deze beits is geheel natuurlijk en daarom 100% biologisch afbreekbaar. Insecten zullen door dit type beits niet worden gehinderd.
Misschien vraag je je af waarom er gaas voor het hotel zit? Dit is om te voorkomen dat vogels (vooral mezen) op de stammetjes gaan zitten en vanaf die positie insect na insect opeten.
Het gaas voorkomt ook dat spechten in het hout gaan tikken en andere vogels het riet pakken om een nest mee te maken (zoals je kan zien is er toch al wat riet uitgetrokken). Ook houdt het gaas de stammetjes op hun plaats.
Insectenhotel 3D tekening: ruimtelijk aangezicht
Voordat de benodigde materialen én een stappenplan voor de bouw van dit insectenhotel aan bod komen wil ik graag eerst onderstaande 3D tekening laten zien. Deze 3D schets maakt waarschijnlijk duidelijker hoe een dergelijk groot insectenhotel in elkaar wordt gezet.
In de grote open ruimte in het midden van het hotel komen uiteindelijk de stammen waarin gaten worden geboord. In deze gaten kunnen insecten vertoeven. Aan het einde van dit klusproject wordt het gaas voor en achter het insectenhotel gespannen. Dit project, inclusief het verzamelen van alle benodigdheden, is prima in een weekend te doen.
Tip: bedenk dat de basisconstructie van dit insectenhotel eigenlijk een soort grote ‘boekenkast’ is met maar 2 horizontale planken.
Insectenhotel detail: zijaanzicht
Het zijaanzicht van dit insectenhotel is als volgt:
In dit zijaanzicht kan je zien dat tiewraps (kabelbinders) worden gebruikt om het gaas aan de palen in positie te houden. De zijplanken zijn optioneel, ze voorkomen dat de buitenste stammen aan de zijkanten minder kans hebben om nat te worden van regen.
Als je ook zijplanken wil gebruiken voor jouw insectenhotel dan kan je het gaas ook met deze planken vastzetten in plaats van met (lelijke) tiewraps. Zorg dan wel dat je genoeg gaas beschikbaar hebt.
Als afdakje kan je het makkelijkst een brede plank gebruiken. Mocht je niet genoeg oude planken hebben liggen dan kunnen ook, in plaats van een enkele plank, verschillende oude houten latjes worden gebruikt (zoals in dit voorbeeld).
Het afdakje is wel belangrijk. De bezoekers van het insectenhotel houden namelijk van een droge omgeving. Als het er warm is, door het insectenhotel met de voorzijde op het zuiden te zetten, is dit helemaal ideaal. Zet het hotel bij voorkeur uit de wind, zo blijft warmte beter behouden.
Dit grote insectenhotel is open aan de voor- en achterzijde. Het afdakje steekt alleen aan de voorkant uit: je zal zien dat het vooral aan die kant, de meest droge kant die ook nog eens op het zuiden staat, het drukste wordt. Enkel aan deze meest droge kant worden gaten geboord in de stammen.
De 10 Benodigdheden voor het bouwen van een insectenhotel
Klaar om alle benodigdheden te verzamelen? Alle houten onderdelen kunnen bestaan uit oud sloophout of steigerhout (soms zie ik in containers met bouwafval veel geschikt hout voor een enorm insectenhotel liggen). Hieronder staat een overzicht met de benodigdheden.
- 4 Houten palen (hoogte minimaal 2 meter, nieuwe geïmpregneerde grenen (tuin)palen van dit formaat kosten rond de 15 euro).
- 5 Planken (de breedte of diepte van de twee horizontale planken in de kast is minimaal 20 centimeter, de plank die als afdakje dient is wat breder, de 2 zijplanken zijn optioneel).
- 1 ronde paal (dit is de ronde paal bovenop de kast)
- Kippengaas (link naar bol.com)
- 10 tiewraps
- Circa 100 stammen en stammetjes (met verschillende diameters)
- Riet- of bamboestengels
- Boormachine
- Lange spijkers (de spijkers moeten in elk geval door de houten palen en nog een stuk in de horizontale planken kunnen, idem dito voor de ronde paal bovenop het hotel)
- Hamer
Stappenplan voor het maken van een groot insectenhotel
Nu de materialen zijn verzameld kan de daadwerkelijke opbouw van het insectenhotel beginnen. Hieronder volgen stap-voor-stap instructies.
| Stap | Te doen |
|---|---|
| 1 |
Begin met het maken van het frame. Dit frame heeft de vorm van een boekenkast met daarin slechts twee horizontale planken. Tussen deze twee planken mag een forse afstand zitten (bijvoorbeeld een meter). Om het frame te maken zet je de twee planken op de grond en bevestig je daaraan de palen met behulp van spijkers en een hamer. Het makkelijkst is dit met twee personen te doen én door met een boormachine al gaten (met een kleinere diameter dan de diameter van de spijkers) in het hout voor te boren. Het maakt niet uit hoeveel paal aan de bovenkant uitsteekt. Let er op dat de palen aan de onderzijde van het hotel op gelijk niveau staan. Hiermee voorkom je een wankel insectenhotel. 
|
| 2 |
Draai dit geheel vervolgens voorzichtig om en sla de twee andere palen met spijkers vast op de planken. Let nu ook weer op dat de twee nieuwe palen aan de onderzijde op gelijk niveau staan met de twee eerder bevestigde palen. |
| 3 |
Het frame is nu al klaar! Zet het hotel rechtop, deze zou nu recht en stevig moeten staan. Optioneel kan je het insectenhotel op ingegraven (halve) stoeptegels zetten. Er is dan minder kans dat een gedeeltelijke verzakking van het hotel optreedt bij veel en langdurige regenval. Plaats de ronde paal bovenop het hotel. Spijker deze vast. 
Mocht je niet makkelijk aan de bovenkant kunnen timmeren, zet dan een huishoudtrapje naast de kast. Zo kan je efficiënt op de spijkers slaan. |
| 4 |
Timmer nu het afdakje vast aan de ronde balk. Dit afdakje mag behoorlijk uitsteken. De insecten in het hotel houden immers van een droge omgeving. 
|
| 5 |
Het hotel is al bijna af. Je kan nu alle stammen erin leggen. Het beste is als de gaten reeds in deze stammen zijn geboord. Dit boren van gaten hoeft maar aan één zijde van een stam. Deze zijde komt aan de kant van het afdakje. Het is goed om te variëren in diepte van het boorgat én in diameter van het boorgat. Hoe meer verscheidenheid hier wordt aangebracht hoe diverser de insectenpopulatie. Let wel op dat je geen gat maakt dat geheel door een stam loopt. Insecten houden hier niet van. In dit insectenhotel, met een forse diepte, zal dit ook niet mogelijk zijn omdat je niet zo diep kan boren met een boormachine. Je zal merken dat er holtes tussen de stammen zijn. Vul deze met stengels riet of stengels bamboe – als er maar een holte in de stengel zit is het geschikt voor plaatsing in het hotel. Je hoeft niet perse gaten te boren in alle stammen en stammetjes. In de loop der tijd zal het hout, zeker als het droog staat, de nodige scheuren gaan vertonen. In deze inkepingen zullen insecten zich ook thuis voelen. |
| 6 |
Zet vervolgens het gaas vast aan de palen met de tiewraps. Als je zeker weet zijplanken te gebruiken kan je het gaas ook met deze planken vastzetten. |
| 7 |
De laatste (optionele) stap bestaat uit de zijplanken vastspijkeren aan de zijkanten. Gefeliciteerd, je insectenhotel is klaar voor gebruik. |
Opties en verwachte hotelgasten
In de instructies voor het maken van dit grote insectenhotel is gebruik gemaakt van stammen en stengels waarin de insecten kunnen zitten.
Je hoeft je hier echter niet toe te beperken. Een gedeelte van het hotel zou je bijvoorbeeld ook kunnen vullen met los gestapelde dakpannen of keramische metselblokken. Ook oude betonpalen en lange stukken kapotte terracotta bloempotten zijn prima geschikt om in het hotel te plaatsen.
Ik heb wel eens bestudeerd wat er zoal aan insecten in en op een insectenhotel aanwezig was. Dan vallen al snel de solitaire bijen en wespen op. Solitair betekent dat ze niet in groepsverband leven maar alleen.
In de zomer zag ik soms ook wespen op de stammetjes. Ze woonden niet in het hotel maar schraapten kleine stukjes hout van de stammen. Dit materiaal gebruiken ze voor hun nesten elders. Ook boktorren - sommige proberen op wespen te lijken - zag ik regelmatig op de stammetjes rondscharrelen.
In de winter kan je in de wat grotere (maar wel donkere) holtes, en net onder de overkapping, overwinterende vlinders ontdekken. Hiermee wordt wel aangetoond dat een insectenhotel een geweldige bijdrage levert aan het leven én overleven van vele soorten.