Wil je zelf een stevige en goedkope werkbank maken? Dat kan als je bereid bent de handen uit de mouwen te steken.
Goedkoop wordt de werkbank vooral als je ergens nog wat stevige planken en het liefst een aanrechtblad of oude houten deur hebt liggen.
Vast of mobiel
De werkbank die je in dit artikel leert maken is een stevige werkbank die het beste een vaste plek kan krijgen.
Zoek je mobiliteit, en dus een bank die bijvoorbeeld inklapbaar of opvouwbaar is en daarom makkelijk te verplaatsen is, dan zijn er online verschillende goede webshops die deze zogenaamde workmates verkopen. Door hun compacte opgevouwen formaat nemen deze werkbanken ook weinig opbergruimte in beslag. Deze workmate is erg goed (link naar coolblue.nl), dezelfde workmate wordt hier ook bij bol.com verkocht (let op het prijsverschil).
Toch is ook de werkbank die in dit artikel wordt gemaakt mobiel te maken door er wielen onder te plaatsen. Gebruik in dat geval zwenkwielen met plaat en rem.
De plaat zorgt ervoor dat een wiel makkelijk onder een poot kan worden gemonteerd. De rem is uiteraard belangrijk om een stabiele werkplek te creëren.
Afhankelijk van jouw beoogde werkzaamheden moet goed op het draagvermogen van de zwenkwielen worden gelet. Een draagvermogen onder de 100 kilogram is bij de werkbank die hier verder wordt besproken niet aan te raden.
Maten
Geheel bovenaan staat een afbeelding van de werkbank die je zelf kan maken. De maten kan je zelf aanpassen zolang je er maar aan denk dat een juiste werkhoogte, zo tussen de 80 en 90 centimeter, belangrijk is.
Om jouw ideale werkhoogte te bepalen kan je het beste rechtop gaan staan en vervolgens je armen recht langs je lichaam houden.
De hoogte waarop je polsen zich vervolgens bevinden (de ‘polshoogte’) is de ideale hoogte van jouw werkbank (voor mij is dat 90 centimeter). Dit is een werkhoogte waarbij je bij het werken rechtop kan staan.
De breedte van de werkbank dient af te hangen van de werkzaamheden die je verwacht te gaan verrichten.
Als je veel met lange planken wil gaan werken dan is een brede werkbank het meest voor de hand liggend.
Zet je enkel kleine voorwerpen in elkaar, zoals bijvoorbeeld vogelhuisjes, dan is een minder brede werkbank geschikt.
Uiteraard geldt dat hoe breder de werkbank wordt, des te meer ruimte deze zal innemen. Een praktische breedte voor een vaste werkbank - waarop niet al te lange voorwerpen worden bewerkt - is tussen de 80 en 120 centimeter.
Voor de diepte geldt een soortgelijk verhaal: ga je bijvoorbeeld hele brede planken bewerken kies dan voor een diepte van meer dan 60 centimeter. In dit voorbeeld wordt een diepte van 50 centimeter aangehouden – in veel gevallen is dat diep (en praktisch) genoeg.
Let erop dat in dit voorbeeld een bankschroef aan het werkblad wordt gemonteerd. Afhankelijk van de grootte én het bevestigingssysteem van de bankschroef die jij (optioneel) wil monteren kan het werkblad minder of juist meer diep zijn (de simpelste bankschroef van bol.com is al voor een paar tientjes te koop).
Natuurlijk is de werkbank in dit artikel maar een voorbeeld, in dit grote pakket bouwtekeningen zitten ook bouwtekeningen van andere geweldige werkbanken.
Benodigdheden
Hieronder staan de benodigdheden met een nieuwprijs vermeld. Vooral het werkblad van de werkbank, waarvoor hier een aanrecht- of regulier werkblad wordt gebruikt, is nieuw gekocht relatief prijzig.
Heb je dus een ander stevig werkblad of soortgelijke dikke plank liggen, of zelfs een oude houten deur, (bij voorkeur met een dikte van minimaal 3 centimeter) gebruik dan deze.
In plaats van een item nieuw te kopen kan ook op bijvoorbeeld Marktplaats worden gekeken naar een tweedehands exemplaar. Bijna alle benodigdheden zijn daar wel te vinden en dit scheelt aanzienlijk in de kosten.
De bankschroef is optioneel maar wordt wel genoemd. De reden hiervoor is dat een bankschroef simpelweg enorm handig is als hulpmiddel bij de werkbank.
Lijst van benodigdheden (verwijzingen naar afbeelding geheel bovenaan):
- 2 x Tuin- of steunpalen (per stuk 20 euro), kopmaat minimaal 8 x 8 cm (op tekening 9 x 9 cm), per stuk vaak minimaal 240 cm lang
- 1 x Plank a, plank of meubelpaneel (per stuk 10 tot 25 euro)
- 1 x Werkblad, aanrecht- of werkblad of andere (sloophout) dikke plank of houten deur, met dikte van minimaal 3 cm (per stuk maximaal 65 euro)
- 1 x Plank b, plank of meubelpaneel (per stuk 10 tot 25 euro)
- 32 x Lange houtschroeven of tellerkopschroeven (per stuk 0,45 euro), minimaal 12 cm lang (afhankelijk van dikte tuin- of steunpaal), geel verzinkt, torx aandrijving
- 1 x Losse bankschroef
- Goede decoupeerzaag (of handzaag)
- Boormachine met torx schroefbit en schroefbithouder: voor het voorboren van schroefgaten en het mechanisch schroeven
- Waterpas
Stappenplan
Heb je alle materialen en benodigdheden verzameld en ben je klaar om de werkbank in elkaar te zetten? Hieronder volgen per stap aanwijzingen.
| Stap | Te doen |
|---|---|
| 1 |
 Zaag vier poten van 90 centimeter lang uit de tuinbalken. Zorg dat de poten precies even lang zijn. Uit de resten van dezelfde tuinpalen zaag je twee dwarsliggende verbindende stukken. Een plank wordt voor de stevigheid tussen de poten geschroefd. Daarnaast is een dergelijke plank handig om materiaal op neer te leggen. Zoals je op bovenstaande afbeelding ziet heb je minimaal 16 houtschroeven nodig. Afhankelijk van de dikte van de poten kunnen ook meer schroeven worden gebruikt. Let erop dat je voor het inschroeven van dergelijke lange schroeven een gat met een kleinere diameter dan die van de schroef voorboort. Belangrijk bij deze eerste stap is niet alleen dat dit frame stevig is maar vooral waterpas staat. Mocht het frame niet waterpas staan pas deze dan aan (bijvoorbeeld door delen van een poot verder af te zagen of eventueel bij te veilen) totdat dit het geval is. Let er bij het controleren of het frame waterpas is op, of de ondervloer (waar de werkbank op komt te staan) waterpas is. Als dit niet het geval is - en je de werkbank hierop waterpas maakt - zal de bank, als hij wordt verplaatst, niet meer waterpas staan. |
| 2 |
 Schroef vervolgens het werkblad op het frame. Gebruik hiervoor minstens 8 houtschroeven in wederom voorgeboorde gaten – let er hierbij op dat niet op de schroeven uit stap 1 wordt geboord. Zoals gezegd kan dit werkblad bijvoorbeeld bestaan uit een (gedeelte) aanrechtblad. Zorg ervoor dat het blad aan de voorkant uitsteekt over het frame. Op dit uitstekende gedeelte kan (eventueel) de bankschroef worden gemonteerd. Kijk dus van te voren hoe groot jouw bankschroef is, en hoe deze bevestigd moet worden, en pas daaraan de overstekende lengte van het werkblad aan. Let op dat het werkblad aan de achterzijde niet uitsteekt maar gelijk loop met het frame. Alleen dan kan uiteindelijk een gekantelde plank (stap 4) aan het geheel worden bevestigd. Check met de waterpas weer of het geheel waterpas staat. Misschien dat het nu vastgeschroefde werkblad zorgt voor een lichte helling: draai dan de schroeven die voor de bevestiging zijn gebruikt harder aan of juist wat losser. Het beste is direct bij het mechanische aanschroeven niet te diep te schroeven. Het kan ook zijn dan het werkblad zelf niet helemaal waterpas is, probeer dan oneffenheden op het blad te vinden en bij te veilen. Vooral als voor het werkbald een plank dik sloophout is gebruikt kunnen er inkepingen of juist uitstulpingen op voorkomen (soms zitten schroeven onzichtbaar in het hout). Check en herstel dit bij voorkeur vóór het aanbrengen van een dergelijk werkblad. Natuurlijk ben je vrij om dit geheel nog steviger te maken door bijvoorbeeld een dwarsbalk net onder het werkblad tussen de poten te schroeven (houd hierbij wel rekening met ruimte voor de eventuele montage van een bankschroef). Vooral als erg zware objecten, over de 200 kilogram, op de werkbank zullen worden bewerkt kan dit verstandig zijn. |
| 3 |
 Tijd om de bankschroef op het uitstekende blad aan de voorzijde te monteren. In plaats van links kan de schroef ook rechts worden geplaatst: dit hangt af van de positionering van de werkbank in een vertrek. Een beetje werkruimte om de bankschroef is namelijk wel zo prettig - zet je de bank bijvoorbeeld in een linkerhoek dan kan de bankschroef beter aan de rechterzijde worden geplaatst (en vice versa). Sommige bankschroeven worden vanaf de bovenkant vastgeschroefd, andere worden vastgeschroefd aan een uitstekend punt. Het voordeel van deze laatste bankschroeven is dat deze makkelijk verwijderd kunnen worden en dat daarmee een leger werkblad beschikbaar komt. Als je regelmatig met een bankschroef werkt en vooral wat lange planken in de schroef zet weet je dat één bankschroef vaak niet genoeg is. Dan is het handig een tweede, identieke bankschroef aan de andere zijde van het werkblad te monteren. |
| 4 |
 Bevestig vervolgens een plank aan de achterzijde van werkbank. Als het goed is valt deze recht langs het werkblad en de poten. Schroef deze plank stevig vast aan zowel werkblad als poten. Gebruik hiervoor minimaal 8 schroeven. Deze achterste plank verschaft naast stevigheid een weerstand waartegen objecten kunnen worden gedrukt. Voorwerpen zitten hierdoor gefixeerd tegen deze achterwand en zijn zo eenvoudig te bewerken. Eventueel kan deze achterwand hoger uitsteken door een grotere plank te gebruiken. Aan deze hogere plank kunnen bijvoorbeeld gereedschappen worden opgehangen. Hoewel dit een vaste werkbank is kan de werkbank nog steviger en stabieler worden gemaakt door deze aan een muur vast te maken. Voor deze muurmontage kunnen schroeven door de achterwand in de muur (in pluggen) worden bevestigd. Zelf vind ik muurmontage onhandig omdat de indeling van bijvoorbeeld een garage in de loop der tijd verandert en de werkbank dan weer losgeschroefd moet worden terwijl onzeker is of een muurmontage opnieuw wenselijk of mogelijk is. Natuurlijk kan de werkbank geverfd worden. Vooral als de werkbank uit veel verschillende soorten hout bestaat zorgt verven voor een (veel) beter aangezicht. De werkbank kan ook deels in de olie worden gezet, hierdoor blijft het hout langer mooi en wordt er een mate van bescherming geboden. |
Met deze laatste stap heb je jouw werkbank afgerond. Als de bank eenmaal op zijn plaats staat zal je er hopelijk tevreden mee zijn en terugkijken op een leuk montageproces. Hoe dan ook, op een zelf gemaakte werkbank is klussen altijd leuker.