In de badkamer was de aansluiting tussen wand en plafond vergeelt. Als alternatief voor verven dacht ik aan het plaatsen van een kroonlijst. Dit bracht mij op de vraag of een kroonlijst in een badkamer kan worden geplaatst.
Een kroonlijst is zo’n item dat klein is maar wél grote invloed heeft op de sfeer van een kamer. Een kroonlijst - eigenlijk een versierde lijst aan de bovenkant van de muur tegen het plafond aan - kan een kamer een hele esthetische aanblik geven.
Kroonlijsten zie ik soms in vooral wat oudere (heren)huizen, vaak in de hal of woonkamer. Of kroonlijsten ook geplaatst kunnen worden in een regelmatig vochtige badkamer was voor mij onduidelijk.
Kan een kroonlijst in een badkamer worden geplaatst?
Een kroonlijst kan in een badkamer worden geplaatst maar zorg dat de kroonlijst van kunststof (polystyreen of polyurethaan) is. Dit materiaal is het meest geschikt voor een regelmatig vochtige ruimte. Kies je voor een kunststof kroonlijst check dan vooraf of deze overschilderbaar is indien je dit wenst te doen.
Als je een kroonlijst van hout wil, vaak gekozen vanwege de kleur en zichtbare structuur, kies dan niet voor grenen- of vurenhout. Kroonlijsten van grenen- of vurenhout zijn prima geschikt voor de woonkamer en de hal maar niet voor een regelmatig vochtige ruimte als de badkamer. Wil je toch een kroonlijst van hout in een badkamer gebruiken kies dan voor Cedar of MDF vochtbestendig (hierover later meer).
Een kroonlijst van gips (of een kroonlijst waarvan een bestanddeel gips is) in de badkamer raad ik af omdat gips onder invloed van vocht zacht wordt en kan uitzetten.
Kroonlijsten van kunststof zijn er tegenwoordig in eenvoudige en meer decoratieve uitvoeringen (linkjes naar bol.com).
Wat voor kunststof of houten kroonlijst je ook mag kiezen om in je badkamer te plaatsen, let er bij het bevestigen op dat je lijm gebruikt welke vochtbestending is. De meeste moderne lijmen voor gebruik in een badkamer zijn dit, maar check dit op de verpakking.
De esthetiek van de kroonlijst
De oude Grieken hadden al door dat een kroonlijst (of ‘sierlijst’) een zeer verfraaiend element was in de bouwkunst. Wie wel eens in Griekenland is geweest en oog had voor de oudere gebouwen zou de gebruikte kroonlijsten zeker zijn opgevallen.
Maar ook tegenwoordig, als je in een oud gebouw komt of in een stijlvolle woning of winkel, valt een kroonlijst direct op. Ik heb in een winkel in een oud pand wel eens gevraagd of de kroonlijst er al was of er nieuw was ingezet. Het antwoord was dat de gebruikte kroonlijst er nieuw was ingezet.
De kroonlijst wint momenteel in populariteit en is zo een modern verschijnsel. Vooral in grotere ruimtes komt de kroonlijst goed tot zijn recht.
De praktische kant van de kroonlijst
Naast een esthetisch aspect van de kroonlijst (ook wel ‘kooflijst’ of ‘plafondplint’ genoemd) zijn er ook een aantal praktische redenen om voor een kroonlijst te kiezen:
Verbergen van een lelijke plek
Bij mijn onderzoek naar kroonlijsten kwam ik al snel een aantal praktische aspecten van de kroonlijst tegen. Mijn probleem, vergeling van de overgang van wand naar plafond met een kleine uitlopende vlek op het plafond, viel onder de praktische kant van de kroonlijst welke ‘Verbergen van een lelijke plek’ kan worden genoemd. In plaats van te schilderen of stuccen zou een kroonlijst geplaatst kunnen worden.
Verbergen van een slechte afwerking tussen wand en plafond
Een ander praktisch aspect van de kroonlijst is het verbergen van een slechte afwerking van de wand tegen het plafond. Hierbij gaat het om (badkamer)tegels die scheef zijn gesneden of scheef zijn geplaatst tegen het plafond. In plaats van tegels verwijderen en zorgvuldig goede tegels (opnieuw) plaatsen kan ook hier een sierlijst uitkomst bieden.
Verbergen van kabels en leidingen
Als in de badkamer kabels (snoeren) of leidingen langs de hoeken van het plafond lopen kan dit een ronduit slordig gezicht geven. In dergelijke situaties zou je een sierlijst kunnen plaatsen over de kabels of leidingen.
Kroonlijsten hebben namelijk de eigenschap van binnen hol te zijn. Dit komt omdat één deel van de lijst aan de muur wordt bevestigd en het andere deel aan het plafond. De lijst wordt dus gemonteerd in een hoek van 45 graden. Bij een grote sierlijst is er vaak genoeg ruimte aan de binnenkant om over een leiding heen te plaatsen.
Verlichting
Een andere praktische kant van de kroonlijst kan verlichting zijn. Vaak zitten de verlichtingselementen dan in een groter soort sierlijst welke een koof wordt genoemd.
In een koof worden vaak LED lampen gebruikt om een zacht, sfeervol licht naar het plafond toe te creëren (dit is ook een esthetisch aspect). Daarnaast worden LED lampen in een sierlijst vaak gebruikt voor een functioneel licht de kamer in, dus meer als een spot.
Soorten kroonlijsten: van hout tot piepschuim
Bij het kiezen van een kroonlijst kwam ik verschillende soorten materiaal tegen. De één geschikter voor een badkamer dan de ander. Uiteindelijk koos ik voor een kroonlijst van kunststof vanwege de duurzaamheid, prijs en het weinige onderhoud.
Kroonlijst van aluminium
Als je op zoek bent naar een metal look in je (bad)kamer en deze wil laten terugkomen in een kroonlijst kan je het beste een aluminium hoekprofiel gebruiken. Hoekprofielen zijn eigenlijk bedoeld voor overgangen van hoeken in wanden. Maar deze hoekprofielen zijn ook prima te gebruiken als overgang tussen wand en plafond - en origineel is het zeker.
Een vochtige ruimte zoals een badkamer zal deze sierlijst niet aantasten omdat aluminium van nature niet roest.
Wel kan door blootstelling aan zuurstof oxidatie plaatsvinden. Hierdoor wordt aluminium op den duur wat doffer. Als je de glans terug wil zal je moeten poetsen met een speciaal aluminium poetsmiddel. Dit type hoekprofiel is vooral bij grotere lengtes relatief zwaar, zorg dus voor een goede bevestiging met lijm of schroeven.
Kroonlijst van gips
Gisp werd vroeger veel gebruikt voor kroonlijsten en ornamenten (versieringen aan de wand). Tegenwoordig gebeurt dit niet veel meer omdat gips - als natuurlijk mineraal - relatief zacht en kwetsbaar is. De bekende schoolkrijtjes zijn bijvoorbeeld van gips en daarvan kent bijna iedereen de breekbaarheid.
Woningen kunnen scheuren krijgen in wanden en plafonds door werking en verzakking: gips zal hier gevoelig voor zijn en afbreken of scheuren.
Een kroonlijst van gips wordt gegoten in een mal en zal vanwege zijn uiteindelijke gewicht lastig te bevestigen zijn. Gips zonder speciale behandeling is bovendien gevoelig voor vocht en zal onder invloed hiervan zachter worden en uitzetten. Ook kroonlijsten die gedeeltelijk uit gips bestaan raad ik af voor gebruik in de badkamer: het deel gips zal vroeg of laat weker worden en de kroonlijst lelijke vervormingen geven.
Kroonlijst van zink
Een kroonlijst van zink voor binnen gebruik is niet op de markt beschikbaar. Ik heb er wel onderzoek naar gedaan in verband met de duurzame eigenschappen van zink die ik waardeer (bij buiten gebruik zoals bij dakgoten en regenpijpen).
Zink blijkt echter enkel bij buiten gebruik veilig te zijn. Zinkoxide, een lichtgrijs laagje op het zink dat op den duur ontstaat bij blootstelling aan zuurstof, is namelijk giftig. Gebruik dus geen zink voor een kroonlijst en gebruik zink sowieso niet binnen huis.
Kroonlijst van hout
Als je van een warme, natuurlijke look in je badkamer houdt, is een kroonlijst van hout een goede optie. Houd rekening met een stevige bevestiging, eventueel met schroeven, omdat houten kroonlijsten relatief zwaar zijn.
Voor alle onbehandelde houtsoorten geldt dat het verstandig is het hout te behandelen met lak of olie om rot te voorkomen.
Bij lakken wordt er (na het eventuele aanbrengen van een grondverf ) een laagje verf over het hout aangebracht. Er ontstaat zo een beschermende laag om het hout. Bij oliën trekt de olie in het hout. Het hout wordt zo van binnen uit beschermd tegen vocht.
Let erop dat je vóór bevestiging de gehele kroonlijst lakt of in de olie zet. Zo voorkom je dat je na bevestiging enkel de buitenkant behandelt. Hout is een natuurproduct en zal altijd wat werken (behalve MDF), vooral bij afwisselingen in temperatuur en luchtvochtigheid. Bedenk dat kroonlijsten van hout onderhoud nodig hebben, na circa 5 jaar zal je opnieuw moeten lakken of in de olie zetten.
Er zijn verschillende soorten houten kroonlijsten beschikbaar. Sommige zijn beter geschikt voor een vochtige omgeving dan anderen:
- Grenen: een veel verkochte houtsoort welke geschikt is voor binnen en buiten gebruik. Goedkoop en een relatief donkere kleur. Blijft ondanks lakken of oliën in een regelmatig vochtig klimaat vatbaar voor rot.
- Vuren: eveneens een veel verkochte houtsoort voor zowel binnen als buiten gebruik. Lichter van kleur dan grenen. Ook vuren blijft ondanks behandeling vatbaar voor rot in een vochtige omgeving.
- Beuken: sterk Europees hardhout, veel gebruikt voor binnen meubels als tafels en kasten, heeft de neiging geel te verkleuren. Rot treedt minder snel op na behandeling dan bij grenen- of vurenhout in een vochtig klimaat.
- Eiken: eveneens Europees hardhout met een duidelijk zichtbare nerf. Net als beukenhout na behandeling meer resistent tegen vocht dan grenen- of vurenhout.
- (Red) Cedar: hardhout uit Canada, prijzig maar uitstekend bestand tegen vocht.
- MDF (Medium-Density Fiberboard): klein gemalen houtvezels vermengt met lijm en vervolgens samengeperst. Er zijn verschillende varianten waaronder een vochtbestendige. Kies voor deze vochtbestendige variant als je een MDF kroonlijst in de badkamer wil plaatsen: deze is beter bestand tegen vocht dan echte houtsoorten.
Kroonlijst van kunststof
Een kroonlijst van kunststof is licht van gewicht, meer buigzaam dan hout, duurzaam en vraagt weinig onderhoud. Meestal is kunststof tegenwoordig milieuvriendelijk omdat kunststof te recyclen is. Een voordeel is ook dat er verschillende soorten zijn met elk unieke eigenschappen:
- Polystyreen (PS): een geperste vochtbestendige kunststof in drie varianten.
De eerste variant is EPS, dit is de schuimvariant van PS en is hetzelfde als het welbekende piepschuim. Piepschuim is goedkoop maar het oppervlak voelt wat korrelig aan.
De tweede variant is XPS en is ook een type piepschuim welke iets minder snel breekt dan EPS en nagenoeg geen water opneemt. Dit komt doordat de piepschuimcellen gesloten zijn. Bijkomend voordeel hiervan is dat het oppervlak glad is. De meest gangbare bouwmarkt sierlijsten zijn van dit type.
De derde variant is HDPS en is door diens hoge dichtheid (High Density) veel harder, en dus minder vatbaar voor breken, dan EPS en XPS.
- Polyurethaan (PU of pur): een geperste vochtbestendige kunststof die flexibeler is dan PS maar minder breekbaar.
PU lijkt op hout in die zin dat het materiaal kan werken naar gelang de vochtigheid en de temperatuur, ook de materiaal dichtheid komt overeen. PU heeft een glad oppervlak. Zeer geschikt voor kroonlijsten in de badkamer, echter duurder dan PS. Ik heb gekozen voor een kroonlijst van PU.
Zijn er dan geen nadelen aan het gebruik van kunststof voor een kroonlijst? Die zijn er helaas wel. Verven van kunststof is soms lastig omdat de verf niet goed blijft zitten. Het beste is direct een kroonlijst te kiezen met de juiste kleur of een kroonlijst die is voorgegrond (zodat verf wel pakt).
Daarnaast zijn beschadigingen moeilijker te repareren dan bij hout. Als een kunststof kroonlijst van PS of PU flink beschadigt wordt - door bijvoorbeeld stoten van gereedschap - dan zal de hele kroonlijst vervangen moeten worden.
Bevestigen van de kroonlijst
Omdat hedendaagse lijmen sterk genoeg zijn om een kroonlijst op zijn plek te houden kan je het beste deze montage methode gebruiken. Het relatief omslachtige gebruik van schroeven en het wegwerken hiervan hoef je dan niet uit te voeren.
Welke materialen heb ik nodig?
- Montage lijm (vochtbestendig) let op dat de lijm geschikt is voor het type kroonlijst dat je wil gebruiken. Het beste is lijm te gebruiken met dezelfde kleur als de kroonlijst.
- Kroonlijsten
- Schoonmaakmiddelen: allesreiniger en soda
- Verstekbak (link naar bol.com)
- Zaag met fijne tanden
De stappen voor het bevestigen van de kroonlijst
| # | Te doen |
|---|---|
| 1 |
Begin met het schoonmaken van het gebied waar de kroonlijst komt. Dit betekent het bovenste stuk van de muur en de zijkant van het plafond. Voor de muur kan je een sopje met wat allesreiniger gebruiken. Voor het plafond is wat soda opgelost in warm water beter: doop een doek in dit mengsel en knijp deze vervolgens goed uit – wrijf hiermee vervolgens voorzichtig over het plafond. Laat zowel muur als plafond daarna goed drogen. |
| 2 |
Bereken hoeveel kroonlijsten je nodig hebt voor een zijde. Waarschijnlijk zal je een kroonlijst moeten afzagen om precies uit te komen naar een hoek. Laat tussen twee aansluitende kroonlijsten langs een zijde een millimeter of twee open die je later vult met lijm (of siliconenkit) met dezelfde kleur als de kroonlijst: zo hebben de lijsten wat ruimte voor eventuele werking van de woning of van het materiaal (in het geval van hout). |
| 3 |
Vervolgens zal je beide kroonlijsten die op de hoeken uitkomen in precies 45 graden moeten afzagen, hierdoor sluiten de kroonlijsten die elkaar op de hoeken raken goed aan. Het afzagen van een kroonlijst in 45 graden doe je het beste in een verstekbak. Dit is een soort open doos waar reeds gleuven in zijn aangebracht. Het blad van de zaag kan je in deze gleuven laten glijden, zo zaag je in een hoek van 45 graden. Zaag rustig en beheerst om je kroonlijst niet te beschadigen. |
| 4 |
Als de hoeken van twee wanden geen hoek van 90 graden maken zal er of een kleine ruimte zijn tussen de twee in verstek gezaagde kroonlijsten of de twee uiteinden zullen elkaar wegdrukken. Ik heb een dergelijke naad opgevuld met wat witte siliconenkit - maar als de kleur van je lijm gelijk is aan de kleur van de kroonlijst kan je deze ook gebruiken. Als de twee uiteinden elkaar wegdrukken zal je de stukken zo moeten zagen dat ze wel passen. Tip: check van te voren of de hoeken wel een hoek van 90 graden maken. Zo niet, houd daar dan direct rekening mee bij het zagen. |
| 5 | Breng de lijm gelijkmatig aan op de onderkant van de kroonlijst en druk deze vervolgens strak op zijn plaats tussen plafond en muur (kijk op de verpakking van de lijm wat de beste werkwijze en droogtijd is).
Vaak zal er bij het aandrukken wat lijm op de muur of plafond komen, haal deze weg met wat warm water en een doek. |
| 6 | Mocht je de kroonlijst na montage gaan verven voer dan eerst een test uit om te kijken of de verf pakt. |
Conclusie
Gelukkig kan een kroonlijst in een badkamer worden geplaatst en kan ook in deze kamer worden genoten van het sfeervolle effect.
Bij het plaatsen van kroonlijsten in een badkamer zal echter rekening met het materiaal moeten worden gehouden, en de montage zal het nodige werk vergen. Als je de kroonlijsten wil verven onderzoek dan van te voren of dit kan en wat de opties zijn.