Idealiter worden zonnepanelen geïnstalleerd door vakmensen van een gespecialiseerd bedrijf. Zij hebben hiervoor de kennis en ervaring en bieden bovendien garantie.
Maar kan je zelf zonnepanelen installeren?
Als je in staat bent zware zonnepanelen tot 25 kilogram op een dak te tillen en de kabels van de zonnepanelen weet aan te sluiten op de groepenkast kan je dit zelf doen. Voorwaarde is wel dat de aansluiting op de groepenkast wordt gecontroleerd door een expert.
Waarom zelf zonnepanelen installeren?
Door een warmer wordend klimaat in combinatie met een steeds schonere Nederlandse lucht bereiken steeds meer zonnestralen het aardoppervlak. Dit betekent dat zonnepanelen steeds meer zonlicht ontvangen en dus meer elektriciteit kunnen produceren.
Elektriciteit van het reguliere lichtnet afnemen zal daarom in de toekomst minder logisch worden. Voor stroom geleverd via een klassieke energieleverancier moet uiteraard betaald worden en deze energie is in veel gevallen niet duurzaam opgewekt (en zelfs ‘groene stroom’ blijkt vaak minder groen dan gedacht). Niet voor niks stijgt het aantal zonnepanelen in Nederland ieder jaar explosief.
Wil je dus veel geld besparen op je energierekening én bijdragen aan een beter milieu dan is het een goed idee om zonnepanelen te gaan gebruiken. Als je zonnepanelen daadwerkelijk zelf installeert, via een compleet pakket, bespaar je bovendien nog eens de honderden euro’s aan montagekosten die een professioneel bedrijf rekent.
Okay, maar hoe lang duurt het voordat ik mijn investering in zonnepanelen heb terugverdiend? Hoe lang het precies duurt hangt af van hoeveel zonnepanelen zijn aangeschaft.
Een huishouden heeft ongeveer 12 zonnepanelen nodig om het Nederlandse gemiddelde van 3000 kWh aan energie op te wekken. Een gemiddeld zonnepaneel met een hoog rendement kost 350 euro inclusief BTW: de totaal prijs wordt hiermee 12 maal 350 euro hetgeen 4200 euro maakt.
Aangezien de prijs voor 1 kWh gemiddeld rond de 22 eurocent ligt kost een jaar aan grijze stroom 3000 x 0,22 eurocent, dit maakt een totaal van 690 euro. Als 4200 euro wordt gedeeld door 690 euro blijkt dat de investering na ongeveer 6 jaar is terugverdiend.
Bedenk ook dat de BTW over de investering van 4200 euro, in dit geval dus 882 euro, kan worden teruggevraagd. Hierdoor wordt de terugverdientijd met ruim een jaar verkort tot circa 5 jaar.
Plaats je deze 12 panelen zelf dan scheelt dit ook rond de 700 euro aan installatiekosten. Hiermee wordt de terugverdientijd teruggebracht tot 4 jaar. Zonnepanelen gaan ongeveer 25 jaar mee, daardoor heb je na die 4 jaar nog ongeveer 21 jaar gratis stroom. Het mag hiermee duidelijk zijn dat zonnepanelen echt lonen en in de toekomst zullen zorgen voor een nog grotere besparing.
Subsidie? De landelijke subsidie op de aanschaf van zonnepanelen is afgeschaft. Dit komt omdat de prijs van zonnepanelen jaren geleden veel hoger lag dan nu. Er zijn nu veel meer aanbieders waardoor de prijs van de panelen enorm is gedaald.
Wat heb je nodig om zelf zonnepanelen te installeren?
Naast uiteraard de zonnepanelen zelf heb je bevestigingsmateriaal, gelijkstroom kabels van zonnepaneel naar omvormer en wisselstroom kabels van omvormer naar groepenkast nodig.
Wat is dat allemaal? Het zonnepaneel zelf wordt aan een dak bevestigd met een aluminium frame of rail. Het paneel zet een deel van zonlicht om in een elektrische stroom met een constante stroomrichting (deze stroom wordt bijvoorbeeld ook geleverd door een batterij). Deze stroom heet gelijkstroom (DC).
Om deze gelijkstroom geschikt te maken voor huishoudelijke apparatuur moet deze worden omgezet naar een elektrische stroom met een wisselende stroomrichting. Deze stroom heet wisselstroom (AC). Dit omzetten vindt plaats in de omvormer.
De omvormer levert dus wisselstroom aan de groepenkast. De groepenkast is aangesloten op de elektriciteitsaansluiting en verdeeld de elektriciteit over de huisinstallatie waardoor huishoudelijke apparaten kunnen functioneren (meestal door een stekker in een wandcontactdoos te steken).
Het teveel aan door zonlicht opgewekte energie - dus dat gedeelte dat niet wordt gebruik door apparaten - wordt echter weer afgegeven aan je energieleverancier via de groepenkast. Als zonnepaneel bezitter ben je waarschijnlijk dus ook stroomleverancier.
Moeilijkheid 1: zelf plaatsen van de panelen
Ik neem hier het woord ‘moeilijkheid’ in de mond voor het zelf plaatsen van de panelen maar dat geldt alleen als de panelen op een dak worden geplaatst. Ben je dus de gelukkige bezitter van een grote tuin waarin ook nog een aantal zonnepanelen kunnen worden geplaats dan geldt deze moeilijkheid niet voor jou.
De meesten van ons (waaronder ik zelf) zullen hun panelen echter op een dak moet plaatsen. Dit dak kan schuin of plat zijn. Als je een plat dak hebt waarop panelen kunnen worden geplaatst is dit veel makkelijker dan het plaatsen van panelen op een schuin dak.
Bij een plat dak kunnen zonnepanelen schuin worden neergezet op een aluminium frame. Dit frame wordt niet vastgeschroefd aan het dak (want dit zal resulteren in lekkage) maar simpelweg vastgezet met zware gewichten. Onderzoek bij plaatsing van zonnepanelen op een plat dak dus altijd eerst of het dak een dergelijk totaalgewicht kan dragen.
Heb je echter een schuin dak waarop de zonnepanelen moeten worden geplaatst dan staat je een behoorlijke klus te wachten. Er zullen horizontale rails moeten worden geplaatst waarop de panelen worden bevestigd. De grootste uitdaging is de panelen veilig te plaatsen.
Bepaal ten eerste van waar tot waar de rails op het schuine dak moeten lopen. Als je daklijn waterpas is kan je de rails het beste ook waterpas plaatsen - dit is ook het makkelijkste. Is je daklijn niet waterpas dan staat het vaak het mooist de rails parallel aan de daklijn te monteren.
Om zonnepanelen veilig op een schuin dak te plaatsen zal je bepaalde dakpannen moeten verschuiven om een goede werkplek te creëren. Heb gebruik van een steiger - waarbij het horizontale loopvlak bij voorkeur tot de dakrand reikt - is aan te raden. Valbeveiliging, op zijn minst in de vorm van een klimgordel of -harnas plus touw, is noodzakelijk.
Of je nu een schuin dak of een plat dak hebt: bij het zelf plaatsen van zonnepanelen zal je deze omhoog moeten tillen. Bedenk hierbij dat zonnepanelen tot wel 25 kilogram kunnen wegen. Het tillen van een dergelijk gewicht kan vooral op schuine daken problematisch worden.
Om het jezelf in dit geval makkelijker te maken zou je de panelen met meerdere personen tegelijk kunnen tillen. Ook zijn er speciale, duurdere lichtgewicht zonnepanelen verkrijgbaar. Een andere oplossing zou kunnen zijn speciale dakpannen te plaatsen met ingebouwde zonnepaneeltjes.
Mocht je zelf zonnepanelen gaan plaatsen onthoud dan dat een zonnepaneel bestaat uit zonnecellen welke energie uit zelfs de zwakste zonnestralen omzetten naar elektrische energie. Mocht je dus een zonnepaneel beetpakken doe dat dan met rubberen, isolerende veiligheidshandschoenen om een schok te voorkomen.
Moeilijkheid 2: zelf zonnepanelen aansluiten op de groepenkast
De tweede moeilijkheid is het aansluiten van de wisselstroom kabel op de groepenkast. Helaas is dit niet een plug-and-play gebeuren waarbij de stekker van de kabel in een contactdoos van de groepenkast kan worden gedrukt (hopelijk wordt dit in de toekomst het geval).
Waarschijnlijk zullen de zonnepanelen op een vrije groep moeten worden aangesloten en daarvoor is een apart systeem, gemaakt door de plaatsing van een aardlekautomaat, eigenlijk noodzakelijk. Dit gescheiden systeem zorgt er namelijk voor dat een elektrische storing bij de zonnepanelen geen invloed heeft op andere apparaten.
Als je zelf dus geen elektricien bent of onvoldoende kennis van elektrische installaties hebt wordt het aansluiten van de omvormer op de groepenkast echt lastig. Zeker als er ook geen groepenkast aanwezig is maar de voorloper hiervan, de ouderwetse stoppenkast (nog veel aanwezig in oudere huizen).
Deze tweede moeilijkheid zal in veel gevallen het meest zwaarwegend zijn in de beslissing om zelf al dan niet zonnepanelen te installeren. Misschien kom je zelf een heel eind, dan nog moet je een elektricien het geheel laten controleren. Verzekeringsmaatschappijen kunnen in het geval van calamiteiten in de meterkast ook de eis hebben dat een professional de aansluiting heeft gemaakt.
Optie energie van zonnepanelen opslaan in een accu in plaats van zonnepanelen aansluiten op groepenkast
Als het zelf plaatsen en aansluiten van de zonnepanelen toch te lastig blijkt, zijn er dan nog andere opties om wel gebruik te kunnen maken van zonnepanelen? Ja, er is nog een andere optie. Hierbij wordt opgewekte stroom van zonnepanelen opgeslagen in een accu. Een accu is eigenlijk niets anders dan een grote herlaadbare batterij.
Hoe meer zonnepanelen worden geplaats, hoe meer energie deze opwekken. Deze energie wordt via een batterijlader in een accu opgeslagen. Deze accu, die standaard 12 volt gelijkstroom levert, kan dan worden gebruikt om apparatuur op aan te sluiten. In dit geval moeten de aangesloten apparaten ook werken op 12 volt gelijkstroom.
12 Volt gelijkstroom is voor gewone huishoudelijke apparaten, die werken op 230 volt wisselstroom, helaas niet geschikt. Door een 12-230 volt omvormer te gebruiken wordt de stroom afkomstig van zonnepanelen wel geschikt voor huishoudelijke apparaten.
Toch wordt deze optie weinig gebruikt. Dit komt door de nog steeds relatieve hoge prijzen van de accu’s. Waarschijnlijk zal in de toekomst de techniek worden verbeterd en zal uiteindelijk de prijs lager worden. Tot die tijd speelt ook een ander nadeel voor het gebruik van een accu mee.
Dit andere nadeel is dat overcapaciteit niet kan worden afgegeven aan het lichtnet. Er kan daarom geen verrekening plaatsvinden tussen in de zomer extra afgegeven elektriciteit, en in de winter meer gevraagde elektriciteit dan kan worden opgewekt. Daarom heeft vooralsnog het gebruik van een losse accu een behoorlijke financiële en praktische beperking.
