Bij bamboe in een tuin denken veel mensen aan een alles overwoekerende plant die niet meer te verwijderen is. Toch bestaan er ook bijzonder mooie, niet-woekerende bamboesoorten die ijzersterk zijn en op bijna alle grondsoorten kunnen groeien.
Wat is de beste niet-woekerende bamboe?
De beste niet-woekerende bamboe is de Fargesia Robusta Campbell. Let op: naast dat er veel soorten Fargesia’s bestaan worden soms Fargesia Robusta’s aangeboden zonder achtervoegsel ‘Campbell’ óf met een ander achtervoegsel. Dit zijn echter later op de markt gebrachte bamboes, met vaak een catchy commerciële naam, die onderdoen voor de originele Campbell.
Er zijn in totaal 5 redenen te onderscheiden waarom de Campbell bamboe zich als beste niet-woekerende bamboe mag kwalificeren. Deze proefondervindelijke redenen komen in dit artikel aan bod.
Uit de kluiten gewassen gras
Bamboe behoort tot de grassen en wat dat betreft kan je bamboe zien als een letterlijk uit de kluiten gewassen grassoort. De stengels van bamboe zijn altijd hol en de plant groeit, net als gras, relatief snel. De hoogste soorten reiken tot meer dan 30 meter hoogte.
Het grootste voordeel van de bamboe is dat deze in de winter groen blijft en je zo een impressie van voorjaar of zomer in je tuin kan behouden. Daarnaast geeft bamboe een exotische uitstraling, alsof je nog steeds in dat verre Aziatische land verblijft.
Bamboe is over het algemeen erg sterk en kan groeien op vele grondsoorten. Sommige bamboes die worden verkocht in bouwmarkten onder de mooiste namen (bijvoorbeeld ‘Super Green Taiwan’) zijn echter vaak niet zo sterk én juist gevoelig voor bladziekten en aantasting door insecten.
Koop daarom bamboe bij voorkeur bij een (min of meer) gespecialiseerd bedrijf, in elk geval een bedrijf dat zich vooral bezighoudt met planten en hun verzorging.
Als je een bamboe aanschaft loop je altijd een risico dat bloei van de bamboe gaat optreden. Bij sommige geslachten, bijvoorbeeld de Fargesia’s, betekent dit het einde van de bamboe.
Gelukkig treedt bloei doorgaans met enorme tussenpozen op (vaak meer dan 100 jaar) - maar het blijft lastig te zeggen wanneer een volgende bloeiperiode aanvangt. Opmerkelijk is dat bij bloei van een soort dit wereldwijd gebeurt.
Wat betekent niet-woekerend
De meeste bamboes verspreiden zich door wortels onder de grond die soms meters verder weer naar boven komen en aldaar zorgen voor een nieuwe scheut. Deze ondergrondse uitlopers zijn lastig tegen te houden, ze hoeven ondergronds maar een kleine opening te vinden in bijvoorbeeld een betonnen plaat en ze zullen zich daar doorheen wurmen.
Ook een flinke laag kiezels of asfaltering tot een centimeter of 30 vormt geen barrière voor de ondergrondse wortels. Ik heb een bamboehaag gezien die eerst werd geïsoleerd door een breed geasfalteerd pad. Enkele jaren later kwamen aan de overzijde van het pad de eerste groene bamboescheuten omhoog.
Deze verspreiding door ondergrondse wortels wordt woekering genoemd. Niet-woekerend duidt dus op een verspreiding die niet met ondergrondse uitlopers plaatsvindt.
Hoe verspreiden niet-woekerende bamboe soorten zich? Niet woekerende bamboesoorten, in Nederland beschikbaar onder de geslachtsnaam Fargesia, verspreiden zich vanuit een kluit zelf. Waar eerst 5 bamboestengels uit de grond omhoog groeiden zal dicht daarop een volgende stengel omhoog schieten.
Op deze niet-woekerende manier zal een bamboekluit dus in diameter groeien. Elk jaar zullen er aan alle kanten (waar dit mogelijk is) dicht op de pol nieuwe stengels omhoog komen. Door dit principe is de groei van een bamboekluit dus relatief makkelijk te sturen in een gewenste richting.
Zo is een rechtop in de grond gezette stoeptegel genoeg om een groeirichting te blokkeren. Bij woekerende soorten zal deze methode niet helpen, daar zal echt een diep in de grond verankerde plaat of strip moeten worden aangebracht.
Waarom is Fargesia Robusta Campbell de beste niet-woekerende bamboe
De Fargesia Robusta Campbell, gevonden door Julian Campbell in het mid-Chinese Wolong natuurreservaat, is reeds in het midden van de jaren tachtig naar het Westen gebracht. De plant is dus reeds 35 jaar aanwezig in onze regionen en is daarmee een echte original.
Zoals bij alle originals werden op den duur allerlei variëteiten geïntroduceerd (vergelijk dit met alle afgeleiden van de originele Coca-cola, wie kent de Coca-cola light variant bijvoorbeeld niet). Met deze nieuwe soorten werd mogelijk een groter commercieel bereik gefaciliteerd.
Ik heb verschillende soorten bamboes gehad en hoewel de één het beter deed dan de ander kon geen enkele tippen aan de eigenschappen van de originele Campbell.
Hieronder staan de unieke eigenschappen van de Fargesia Robusta Campbell die van deze bamboe de best in zijn (niet-woekerende) soort maakt:
De hoogste
Van alle Fargesia’s is de Campbell de soort die het hoogste kan worden onder de juiste omstandigheden (waaruit deze omstandigheden bestaan zal ik later beschrijven). De maximale hoogte van een Campbell is ongeveer 4 meter (woekerende soorten bamboe kunnen tot wel 9 meter hoog worden).
Door deze hoogte is de Campbell enorm veelzijdig. Hij kan bijvoorbeeld worden gebruikt om een lage natuurlijke afscheiding te creëren maar ook als 4 meter hoge haag die als blikvanger voor een lelijke gevel wordt geplaatst.
Natuurlijk zal het even duren voor de Campbell op hoogte is, maar door de relatief snelle groei is in enkele jaren al een behoorlijke bamboe te verwachten. Ik kocht Campbells met een hoogte van 80 centimeter en na 2.5 jaar waren de planten zo rond een hoogte van 2.20 meter. De groeicurve is daarmee behoorlijk stijl.
Goed te snoeien
Wat heb je aan een hoge bamboe als deze niet te verkleinen is zonder de plant te verzwakken of de stengel te laten afsterven? De Campbell is prima te toppen door met een GOEDE heggenschaar de plant te knippen tot de gewenste hoogte.
Ik heb verschillende lange stengels in verschillende seizoenen afgeknipt en de stengels van de Campbell stierven daarna niet af. Op de plek waar je hebt afgeknipt zullen kleine, meer horizontale, uitlopers ontstaan die zorgen voor een nog dichtere bamboe.
Winterhard
Waar andere Fargesia’s en Fargesia Robusta soorten moeite hebben met vorst, of op zijn minst hun blad oprollen of deels laten vallen, heeft de Campbell al meerdere winters prima overleeft. Als het sneeuwt zal je merken dat de sneeuw op de bladeren blijft liggen en de stengels flink doorbuigen. Later wordt deze sneeuw ijsachtig en zit er een soort klont van ijs aan de bladeren die zorgt voor een doorbuiging tot soms aan de grond.
Als deze koude een paar dagen en nachten aanhoudt kan het idee ontstaan dat dit wel eens de laatste winter voor de Campbell kan zijn geweest. Of ten minste dat het blad verkleuringen zal ontwikkelen door vorstschade. Tot mijn verbazing wist de Campbell echter prima te herstellen van dit ijs en de extreme doorbuiging.
Bij mij staat de bamboe ook op een redelijk winderige plek, dit verergerde de winterse omstandigheden absoluut maar ook dit had geen blijvende gevolgen. Naast winterhard blijkt de Campbell ook ‘zomerhard’, en dit brengt mij op het volgende punt.
De sterkste
Veel mensen gaan in de zomer voor kortere of langere duur op vakantie. Met een beetje geluk verzorgt iemand de tuin maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Een afwezigheid van enkele weken gedurende de zomer hoeft geen probleem te zijn voor de Campbell.
Voorwaarde is wel dat voor vertrek de bamboe flink wordt bewaterd én dat de vochtige grond vervolgens wordt afgedekt met een mengsel van schors en bladeren (overigens is deze afdekking zowel in de zomer als winter goed voor de bamboe). Daarmee houdt de Campbell het zeker twee weken uit in de warmte van een Nederlandse zomer.
Dat een Campbell een dergelijke lange zomerperiode zonder water kan komt niet alleen door zijn vitale karakter maar ook door zijn bestandheid tegen zon. Ik heb gemerkt dat de Campbell het zowel goed doet in de schaduw als in de zon, dit valt niet te zeggen over vele andere soorten Fargesia’s.
Ruimte
Er bestaan Fargesia Robusta soorten waarvan de stengels, hebben deze eenmaal een bepaalde hoogte bereikt, gaan overhangen. Andere Fargesia’s kunnen deze eigenschap ook hebben.
Het nadeel van een overhangende plant wordt vooral duidelijk in een bescheiden tuin: de stengels hangen dermate over dat de tuin kleiner lijkt.
Nu kan je natuurlijk aan de slag gaan met touwen om het doorbuigen te beteugelen maar naast dat een zichtbaar touw, welke een hoop stengels bij elkaar houdt, onooglijk is blijkt dit onhoudbaar. Het touw zal namelijk vroeg of laat gaan verzakken waardoor je opnieuw stengels bij elkaar zal moeten binden om een rechtopstaande bamboe te verkrijgen.
De Campbell daarentegen heeft van nature een rechtopstaande groei. Dit is dus ideaal voor kleinere tuinen of als de bamboe in een kuip wordt gepoot welke op zijn beurt in een relatief kleine ruimte wordt geplaatst.
Wat moet je doen om van een kleine Fargesia Robusta Campbell een grote, mooie en gezonde bamboe te maken?
Meestal koop je de Fargesia Robusta Campbell in een bepaalde maat in een pot. Dit kan je online doen bij een bedrijf dat ervaring heeft met bamboes. Na de bestelling worden de potten met bamboe in grote dozen bezorgd.
De hoeveelheid potten die je nodig hebt hangt af van de lengte waarover je de planten wil neerzetten. Vaak wordt bij het poten van kleine planten een onderlinge afstand van circa 20 centimeter aangehouden als je het er direct een beetje leuk uit willen laten zien. Wil je dus over een lengte van 4 meter bamboes neerzetten dan zal je ongeveer 20 potten nodig hebben.
Zodra de dozen met de potten bamboe worden bezorgd is het zaak de bamboes vlot in de grond te krijgen. Hiermee voorkom je uitdroging van de kluit in de pot.
Zorg dat de grond waarin de kleine bamboes gaan een samenstelling heeft van bemeste tuinaarde, humus (en eventueel wat groffer plantaardig materiaal, bijvoorbeeld de laag grond net onder afgevallen blad) en gewone reeds aanwezige tuingrond. Overdrijf niet zodat er alleen maar zwaar bemeste grond aanwezig is, de tere bamboeworteltjes kunnen hierdoor juist ‘verbranden’.
Met deze mix van bemeste tuinaarde, humus en gewone tuingrond zal de grond waarin de bamboe komt te staan goed waterdoorlatend zijn maar ook niet zo poreus dat water direct in de diepere grondlagen wegtrekt.
Het is erg belangrijk de jonge bamboe direct ruim water te geven, de kluit mag echt doorweekt worden. Ik heb daartoe een langwerpige kuil gemaakt met aan de zijden een dam van aarde. Hierdoor blijft aangebracht water goed aanwezig bij de bamboe. Deze dam-constructie kan je ook goed zien op de foto bovenaan.
Na een eerste keer de kluit in de grond te hebben doorweekt zal je merken dat de grond binnen 12 uur weer behoorlijk droog aanvoelt. Geef dan gerust weer een behoorlijke hoeveelheid water aan de bamboe. Vocht is in deze beginperiode essentieel.
Uiteindelijk kan je de verhoogde wand van aarde verwijderen zodat er weer een egale ondergrond ontstaat. Als een mengsel van bemeste tuinaarde, humus en gewone grond is gebruikt om de bamboe in te planten hoef je niet direct te starten met bemesting. Het eerste anderhalf jaar is er voldoende voeding in de bodem aanwezig.
Als het zomer is en de bamboegrond droog aanvoelt geef dan ruim water. Water is namelijk belangrijk voor de groei en gezondheid van bamboe. Bij mij groeide de Campbell in het eerste jaar ongeveer 25 centimeter in lengte. Ook onder de grond vond flinke groei plaatst. De kleine witte worteltjes waren zeker 10 centimeter in diameter uitgegroeid.
Ondanks dat een Campbell niet-woekerend is dijt de bamboe wel uit, ongeveer 5 tot 10 centimeter per jaar. Mocht je deze uitbreiding willen beteugelen dan kan je een grasrand plaatsen. Dit is een strip van vaak groen plastic met een lengte tussen de 20 en 40 centimeter. De wortels van de bamboe kunnen hier niet doorheen of er onderdoor. Zo kan je de gewenste uiteindelijke breedte van de bamboe zelf instellen.
Let wel dat als je de Campbell niet in volle grond zet, door dus bijvoorbeeld een grasrand te plaatsen, de wortels zich niet zo breed kunnen vertakken en dus een minder groot oppervlak hebben om voedingsstoffen en vocht te vinden. In deze gevallen is bijmesten en extra water geven op den duur noodzakelijk om de steeds groter wordende bamboe gezond te laten blijven.
Verzorging van een (minimaal 1,5 meter) grote Fargesia Robusta Campbell
Grotere bamboes vragen meer voedingsstoffen dan kleine bamboes. Ik geef daarom éénmaal in het voorjaar (zo rond maart) een hoeveelheid speciale bamboevoeding plus een mengels van Bloedmeel (N), Beendermeel (P) en Vinassekali (K). Deze meststoffen zijn apart in grote dozen verkrijgbaar.
Het bloedmeel zorgt voor stikstof waardoor de bamboe een mooie groen kleur krijgt. De grond kan door stikstof wel wat zuurder worden. Het beendermeel zorgt voor fosfaatmeststof wat zorgt voor een goede wortelgroei. De vinassekali zorgt tenslotte voor kalimeststof wat zorgt dat bamboe resistenter is tegen droge omstandigheden en vorst.
In de zomer, zo rond juli, herhaal ik deze voedingsronde. Daarnaast geef ik vanaf juni extra water (naast water afkomstig van regen) en vaak in juli en augustus ook behoorlijk wat: dat kan oplopen tot 50 liter water extra per week, aangebracht via een tuinslang. Natuurlijk hangt de hoeveelheid extra water af van de hoeveelheid bamboe die is aangeplant. De regel is te zorgen dat de grond nooit helemaal kurkdroog wordt.
Het gehele jaar door, zelfs in de winter (eigenlijk een rustperiode voor bamboe), worden koffie- en theedrab op de grond rondom de bamboe gelegd. In de zomer gaan ook fruitresten en eierschalen zonder pardon op de bamboegrond – binnen de kortste keren is dit onder invloed van warmte, insecten en vocht verteerd en opgenomen in de grond.
Mocht je veel insecten en ander gedierte als slakken of pissebedden rond de bamboegrond zien scharrelen (helemaal als je wat gebladerte weghaalt) laat deze dan gewoon zitten. Zelfs slakken schaden bamboe niet en al dit gedierte zorgt voor verdere vertering van plantaardig materiaal wat allemaal in de grond wordt opgenomen. Ook wormen in de grond zijn niet schadelijk, deze zorgen juist voor lucht in de grond wat ook bamboe ten goede komt.
In de winter zorg ik altijd voor een flinke laag blad rond de bamboe. Hierdoor wordt de grond enigszins geïsoleerd en zal de toplaag minder snel bevriezen. Dit zorgt ervoor dat de bamboe beschermt blijft tegen vorst (hoewel deze bescherming niet noodzakelijk is bij de Campbell).
Kalk is ook belangrijk voor een sterke bamboe en naast de kalk uit de genoemde eierschalen geef ik regelmatig een portie losse kalk in korrelvorm. Deze kalk (die je online of in tuincentra kan kopen) bevat soms (extra) magnesium of zelfs micro-organismen welke de grond verbeteren en minder zuur maken. Hierdoor krijgt de wortelgroei en voedingsopname een extra stimulans.
Besluit
Het mag duidelijk zijn dat de Fargesia Robusta Campbell een soort is met unieke eigenschappen. Het zijn deze eigenschappen die de plant bekronen tot beste niet-woekerende bamboe. In vergelijking met andere Fargesia’s en andere Fargesia Robusta soorten zijn de Campbells meestal wel duurder. Deze hogere prijs is door de voordelen van de plant te begrijpen.
Zoals gezegd kan de Campbell worden aangeplant als haag maar ook in een kuip worden gezet als solitair. Als haag kan je de bamboe gebruiken als een natuurlijke ‘groene’ schutting. Wat je ook voor ogen mag hebben met deze bamboe, van deze sterke en mooie plant zal je lang kunnen genieten.
